بررسی عوارض گوناگون مربوط به کمبود خواب

بر اساس اطلاعات موجود می‌توان کمبود خواب را اینطور تعریف کرد، افرادی که از خواب کمتری نسبت به زمان بیداریشان بهره‌مندند. به نظر می‌رسد برخی از بزرگسالان نسبت به محرومیت خواب دارای مقاومت هستند اما این مسئله در کودکان و نوجوانان بیشتر احساس می‌شود. این مشکل می‌تواند در طول روز مسائلی همچون خواب آلودگی را در افراد ایجاد نماید. در این مقاله قصد داریم به بررسی و ارزیابی کمبود خواب بپردازیم.

اطلاعاتی در رابطه با علائم کمبود خواب

علائم اصلی محرومیت خواب قطعا زیاد هستند اما در این قسمت به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد، مواردی که عمومیت بیشتری دارند و در افراد مبتلا احساس شده‌اند:

• خمیازه‌های مداوم
• ایجاد برخی تغییرات در خلق و خوی آنها
• داشتن احساس خستگی
• کج خلقی و زودرنجی
• داشتن حالت‌هایی همچون افسردگی
• ایجاد مشکلاتی در یادگیری مفاهیم
• فراموشی
• ناتوانی در تمرکز
• کمبود انگیزه
• دست و پا چلفتی شدن
• افزایش اشتهاء
• کاهش میل جنسی

اثرات مربوط به محرومیت خواب کدامند؟

همانطور که استحضار دارید کمبود خواب می‌تواند بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار باشد، این مسئله ممکن است منجر به ایجاد تاثیرات زیر گردد:

• نخوابیدن به اندازه کافی می‌تواند باعث شود که سیستم ایمنی بدن تقویت نگردد و همین مسئله باعث شود که بدن نتواند با عفونت‌ها به درستی مقابله کند.
• محرومیت از خواب می‌تواند باعث افزایش خطراتی همچون ابتلا شدن به بیماری‌های جدید و پیشرفته تنفسی گردد.
• کمبود خواب می‌تواند بر روی وزن بدن تاثیرگذار باشد، در حقیقت بهتر است بدانید دو هورمون در بدن به نام‌های لپتین و گرلین احساس گرسنگی و سیر بودن را تنظیم می‌کنند که البته تحت تاثیر خواب کافی قرار دارند، کمبود خواب می‌تواند نظم این دو را بر هم بزند.
• خواب کافی می‌تواند به قلب در درمان و بازسازی کمک‌های شایانی کرده و همچنین موجب حفظ فشار خون گردد، کمبود خواب می‌تواند خطر بیماری قلبی و عروقی را افزایش دهد.
• کمبود خواب می‌تواند بر روی تولید هورمون‌هایی همچون رشد و تستوسترون در مردان اثرگذار باشد.

علت‌های ایجاد کمبود خواب در افراد مختلف

کمبود خواب زمانی رخ خواهد داد که افراد از میزان خواب کافی بهره‌مند نباشند، بنیاد ملی خواب ایالات متحده آمریکا میزان خواب کافی را برای افراد مختلف به شرح ذیل تشریح کرده است:

• نوزادان 0 تا 3 ماه: روزانه 14 الی 17 ساعت
• نوزادان 4 تا 11 ماه: روزانه 12 الی 15 ساعت
• کودکان نوپا 1 تا 2 سال: 11 الی 14 ساعت
• کودک پیش دبستانی 3 تا 5 سال: 10 الی 13 ساعت
• کودکان در سن مدرسه 6 تا 13 سال: 9 الی 11 ساعت
• نوجوانان 14 تا 17 سال: 8 الی 10 ساعت
• بزرگسالان 18 الی 64 سال: 7 الی 9 ساعت
• بزرگسالان و سالمندان بیش از 65 سال: 7 الی 8 ساعت

امکان دارد برخی افراد خود را در ساعاتی که باید بخوابند مشغول سرگرمی‌هایی نمایند، برخی دیگر هم امکان دارد که به دلیل کسب و کار نتوانند خواب کافی را دریافت کنند. البته کمبود خواب ممکن است دلایل دیگری همچون مشکلات پزشکی که می‌تواند شامل افسردگی، انسداد خواب، اختلالات هورمونی و یا سایر بیماری‌های مزمن باشد نیز گردد.

رفتارهای لازم در رابطه با کمبود خواب

توجه داشته باشید، درمان زمانی لازم است که یک شخص به دلیل فیزیکی و یا روانی قادر به خوابیدن نباشد، کسانی که در زمینه درمان کمبود خواب فعال هستند می‌توانند با ارائه روش‌هایی آرامش را در افراد ایجاد نمایند. به طور کلی دو روش اصلی جهت درمان کمبود خواب وجود دارد که یکی از آنها اقدامات رفتاری است و دیگری نیز به عنوان اقدامات شناختی داروها معروف است.

شیوه‌های تشخیص این مشکل در افراد مختلف

هنگامی می‌توان کمبود خواب را تشخیص داد که مشکل برای یک دوره زمانی یادداشت شود، اولین گام نیز تهیه یک دفترچه یادداشت بوده و در طول یک دوره زمانی میزان خواب را یادداشت نمایید، البته نباید از جزئیاتی همچون بیدار شدن حین خواب و تعداد دفعات آن نیز غافل شد زیرا می‌توانند در تشخیص اثرگذار باشند. در صورتی که شما همسر دارید بهتر است با او موضوع را درمیان بگذارید تا در طول شب میزان خر و پف کردن، گاز گرفتن و یا لرزش دست و پا را محاسبه نماید. پس از جمع‌آوری اطلاعات کافی می‌توانید به پزشک مراجعه کرده و مسئله کمبود خواب را مطرح کنید. پزشکان یک فرد مبتلا به کمبود خواب را در یک کلینیک نگه خواهند داشت تا بتوانند بدین صورت تنفس، ضربان قلب، فعالیت عضلانی، حرکت مغز و چشمان را مورد بررسی و آزمایش قرار دهند.

عوارض جانبی مربوط به کمبود خواب

کمبود خواب می‌تواند توانایی بخشی از مغز را کنترل نماید، بخشی که می‌تواند منجر به پردازش غیر عادی احساسات گردد. خوابیدن برای آماده‌سازی مغز جهت یادگیری بسیار ضروری است. هنگامی که کمبود خواب در افراد وجود دارد تمرکز و ایجاد شرایط مناسب حافظه در دسترس نخواهد بود. زمانی که افراد مختلف از نعمت خواب محروم باشند مسلما بدن نمی‌تواند هورمون‌های رشد و اشتهاء را به درستی ترشح نماید، بر اساس برخی تحقیقات مشخص شده است که کمبود خواب می‌تواند موجب افزایش وزن در بزرگسالان و کودکان گردد. این مشکل می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روی هر دو عملکرد عاطفی و توانایی فکری افراد داشته باشد و در نتیجه:

• تمایل به افکار مثبت کاهش پیدا خواهد کرد
• خلق و خو بد خواهد شد
• عدم تحمل و همدلی نسبت به دیگران

افرادی که دچار کمبود خواب هستند احتمال بیشتری دارد که احساس بی ارزش بودن، شکست، عزت نفس پایین، عملکرد ضعیف شغلی، درگیری با همکاران و کاهش کیفیت زندگی را داشته باشند. بهتر است بدانید افراد دچار کمبود خواب نمی‌توانند پس از گذراندن مدت زمان طولانی بیداری به رانندگی و کارهای نیازمند هوشیاری ادامه دهند، بدن به صورت کاملا خودکار سعی خواهد کرد خواب خود را تامین نماید و به همین دلیل است که گفته می‌شود افراد باید خواب کافی را دریافت نمایند تا بتوانند به فعالیت‌هایی همچون رانندگی ادامه دهند.

شیوه‌های جلوگیری از این مشکل

محرومیت از خواب را می‌توان به حوادث جدی و عملکرد شغلی نیز مرتبط کرد، این مسئله در حالت کلی کیفیت زندگی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. کمبود خواب ممکن است موجب ایجاد اختلال در توانایی مغز شود. توجه داشته باشید که هیچگونه جایگزینی برای خواب وجود ندارد و بنابراین باید مراقبت‌های خاصی جهت جلوگیری از محرومیت خواب انجام شود.