۷ نکته مهم درباره اختلالات خلقی که باید بدانید

هم‌چنین، اختلالات اضطراب نیز می‌توانند بر وضعیت خلقی‌تان تاثیر بگذارند، و معمولا به همراه افسردگی به سراغ‌تان بیایند. اختلالات خلقی ممکن است خطر ارتکاب به خودکشی را نیز افزایش دهند.

برخی از نمونه‌های اختلالات خلقی عبارت هستند از:‌

الف. اختلال افسردگی عمده (ماژور) – دوره‌های طولانی و مداوم غم و ناراحتی شدید
ب. اختلال دو قطبی – که با نام افسردگی شیدایی نیز شهرت دارد، وضعیتی است که شامل دوره‌های متناوبی از افسردگی و شیدایی می‌شود
پ. اختلال خلقی فصلی (SAD) – نوعی از افسردگی است که عمدتا با کاهش طول روز در دو ناحیه‌ی قطب شمال و قطب جنوب (از اواخر پاییز تا اوایل بهار) در ارتباط است
ت. اختلال خلقی ادواری – اختلالی که باعث بروز افت و خیزهای هیجانی می‌شوند و شدت آن از اختلال دو قطبی کم‌تر است
ث. اختلال ناخوشی پیش‌قاعدگی – تغییرات خلقی و زودرنجی که در مرحله‌ی پیش از شروع دوره‌ی قاعدگی زنان ایجاد می‌شوند و با شروع خونریزی برطرف می‌شوند
ج. اختلال افسردگی مداوم یا کج‌خلقی – نوعی از افسردگی طولانی مدت (مزمن)
چ. اختلال بی‌نظمی خلقی اخلالگر – نوعی اختلال مزمن، شدید، و مداوم زودرنجی در کودکان است که معمولا شامل طغیان‌های خشم مکرری می‌شود که با شرایط سنی کودک تناسب ندارند
ح. افسردگی ناشی از بیماری‌های جسمی – وضعیت افسردگی مداوم، و به شکل قابل ملاحظه‌ای، عدم لذت از انجام بیش‌تر فعالیت‌هایی که مستقیما با اثرات جسمی فیزیکی ناشی از بیماری‌ جسمی‌شان در ارتباط هستند
خ. افسردگی ناشی از مصرف مواد یا دارو – علائم افسردگی که در حین مصرف مواد، بعد از ترک مصرف برخی مواد، یا بعد از قرار گرفتن در معرض برخی از داروها ایجاد می‌شوند

اختلالات خلقی در بسیاری از آدم‌ها با استفاده از دارو یا حضور در جلسات گفتار درمانی با موفقیت درمان می‌شوند.

چنان‌چه گمان می‌کنید به یک اختلال خلقی دچار شده‌اید یا در این مورد نگران هستید، فورا با یک روانپزشک یا متخصص روانشناسی قرار ملاقات بگذارید. اگر تمایلی به مراجعه به پزشک ندارید، در مورد مشکلات روانی‌تان با آشنایان، دوستان بسیار نزدیک یا هر شخص معتمد دیگری صحبت کنید.

اگر دچار هر یک از وضعیت‌های زیر شده‌اید، با یک متخصص مشورت کنید:

الف. احساس می‌کنید هیجان‌های‌تان در کار، روابط، و فعالیت‌های اجتماعی یا سایر بخش‌های زندگی‌تان اختلال ایجاد می‌کنند.
ب. دچار سوء مصرف مواد یا الکل شده‌اید.
پ. افکار خودکشی به ذهن‌تان خطور می‌کنند یا چنین رفتاری تا به حال از شما سر زده است – در این مورد، باید به صورت اورژانسی تحت درمان قرار بگیرید.

احتمال این‌که اختلال خلقی به خودی خود درمان یابد، بسیار اندک است؛ و به احتمال زیاد، این وضعیت روز به روز وخیم‌تر می‌شود. پیش از آن‌که وضعیت‌تان شدت پیدا کند، با یک متخصص مشورت کنید – این کار باید می‌شود به سرعت مشکل‌تان برطرف شود.

زندگی روزمره‌مان مانند یک ترن هوایی، پر از هیجان است. ممکن است یک روز، بعد از ترفیع شغلی یا کسب یک نتیجه‌ی خوب در آزمون، احساس کنید در اوج موفقیت هستید. یک روز دیگر به خاطر مشکلاتی در روابط‌تان، مسائل مالی، با پنچر شدن لاستیک خودروی‌تان در مسیر رفتن به محل کار، ممکن است احساس کنید در منجلاب فرو رفته‌اید. این نوسانات خلقی طبیعی هستند و دائما در زندگی‌مان می‌آیند و می‌روند. وقتی وضعیت خلقی‌تان بر فعالیت‌های روزانه و روابط اجتماعی، تحصیلی، و حرفه‌ای تاثیر بگذارند، ممکن است دچار یک اختلال خلقی شده باشید.

۱. تعریف اختلال خلقی

اختلالات خلقی با مجموعه‌ای از تغییرات جدی در خلق و خو شناخته می‌شوند که در فرایند انجام فعالیت‌های معمول زندگی اختلال ایجاد می‌کنند. با این‌که زیرمجموعه‌های مختلف بسیاری برای اختلالات خلقی شناسایی شده‌ است، سه حالت کلی برای این اختلالات وجود دارند: افسردگی، شیدایی، و دو قطبی. اختلال افسردگی عمده با حالت عمومی افسردگی شناخته می‌شود. بر خلاف حالت افسردگی، حالتی شامل هیجان‌های بالا نیز وجود دارد که به آن شیدایی یا نیمه شیدایی گفته می‌شود. وجود حالت متناوب میان دو حالت افسردگی و شیدایی نیز باعث بروز اختلالات خلقی دو قطبی می‌شود. هم‌چنین، این اختلالات علاوه بر داشتن تفاوت از جهت نوع و زیرمجموعه، از لحاظ شدت و قدرت نیز متفاوت هستند. برای مثال، اختلال افسردگی مداوم یا کج‌خلقی خفیف‌تر از افسردگی عمده است، و اختلال خلقی ادواری وضعیتی است مشابه‌ی اختلال دو قطبی، ولی با شدتی کم‌تر.

۲. افسردگی

اگر از افسردگی رنج می‌برید، احساسات منفی می‌توانند بر تمام وجودتان تاثیر بگذارند. با این‌که انواع مختلفی از افسردگی وجود دارد، بیش‌تر آن‌ها بر خلق و خو، قدرت شناختی، وضعیت خواب، رفتار، کل بدن، و وزن تاثیرگذار هستند. در این وضعیت ممکن است دچار احساس بی تفاوتی، نارضایتی از زندگی، از دست دادن علاقه به چیزهایی که سابقا برای‌تان مطلوب بوده است، نوسانات خلقی، یا غم شوید. به علاوه، ممکن است دچار افکار خودکشی، مشکلات خواب، احساس زودرنجی بیش از اندازه، انزوای اجتماعی، و بر قراری نیز بشوید. افسردگی معمولا بر وزن بدن نیز تاثیر می‌گذارد – ممکن است علاقه‌تان را به خوردن از دست بدهید و به اندازه‌ی قابل توجهی از وزن‌تان کاهش یابد، یا به شدت احساس گرسنگی کنید و وزن‌تان افزایش یابد.

۳. شیدایی

حالت شیدایی با انرژی بالا و هیجان‌های غیرمعمول شناخته می‌شود. معمولا احساسات سرخوشی نیز در این وضعیت تجربه می‌شوند. این حالات معمولا به مدت سه روز یا بیش‌تر طول می‌کشند و در بیش‌تر ساعات روز وجود دارند. برخی از علائم معمول شیدایی عبارت هستند از صحبت کردن سریع و / یا بیش از اندازه، کاهش قابل توجه نیاز به خواب (بسیار کم‌تر از حد معمول)، حواس‌پرتی، ضعیف شدن توانایی قضاوت، تکانشگری، و اتخاذ تصمیم‌های عجولانه.

۴. علت و معلول اختلالات خلقی

علت‌های بروز اختلالات خلقی چه هستند؟ پژوهشگران و متخصصان به پاسخ قاطعی برای این سوال دست نیافته‌اند، ولی معتقدند هر دو عامل بیولوژیکی (زیستی) و محیطی در این وضعیت تاثیرگذار هستند. اگر در سوابق خانوادگی‌تان افرادی وجود دارد که به اختلالات خلقی مبتلا شده‌اند، احتمالا ابتلای شما افزایش می‌یابد – با این‌که این احتمال ممکن است هم‌چنان برای شما پایین باشد. ضربه‌های ناشی از برخی اتفاقات در زندگی نیز به عنوان عاملی برای شروع اختلالات خلقی شناخته می‌شوند. اختلالات خلقی می‌توانند بر زندگی حرفه‌ای و تحصیلی‌تان تاثیرات منفی بگذارند و در روابط شخصی‌تان نیز اختلال ایجاد کنند. در برخی موارد، سوء مصرف مواد و دارو نیز می‌تواند عاملی برای ایجاد اختلالات خلقی باشد.

۵. شیوع اختلالات خلقی

طبق آمار، به طور کلی اختلالات خلقی می‌توانند نزدیک به ۲۰ درصد از یک جمعیت را مبتلا کنند. به طور خاص، به نظر می‌رسد ۱۷ درصد از جمعیت ایالات متحده در طول دوره‌ی زندگی‌شان به نوعی به افسردگی مبتلا شده باشند؛ هم‌چنین، تنها یک درصد از کل جمعیت نیز از اختلال دو قطبی می‌برند. با وجود این، پژوهشگران معتقدند بسیاری از موارد شیدایی معمولا ناشناخته باقی می‌مانند و آن‌چنان مشکل‌ساز نمی‌شوند. همین عامل ممکن است آمار شیوع اختلالات خلقی را با میزان قابل توجهی کاهش دهد.

۶. روش‌های تشخیص

اختلالات خلقی را معمولا به وسیله‌ی معاینات جسمی و هم‌چنین ارزیابی‌های سلامت روان تشخیص می‌دهند. پزشک معالج با انجام معاینات جسمی، احتمال وجود هر گونه بیماری یا وضعیت‌های جسمی را که ممکن است باعث تاثیرگذاری بر وضعیت خلقی‌تان شوند، یک به یک بررسی می‌کند. چنان‌چه تاثیرگذاری تمامی احتمالات جسمی از جانب پزشک رد شود، یک روانپزشک جهت تعیین ثبات خلقی و سلامت روان‌تان به انجام مجموعه‌ای از ارزیابی‌های روانی بپردازد. بسیاری از آدم‌ها به دلیل نگاه جامعه و احساس شرم ناشی از تشخیص بیماری روانی، تمایلی به انجام اقدامات تشخیصی و درمانی برای اختلالات خلقی‌شان ندارند. به همین دلیل، اختلالات خلقی در بسیاری از آدم‌ها شناسایی نمی‌شود و تقریبا ۲۰ درصد از این افراد شناسایی می‌شوند و تحت درمان قرار می‌گیرند.

۷. گزینه‌های درمانی

اختلالات خلقی در مرحله‌ی نخست، از طریق دارو و روان‌درمانی درمان می‌شوند. با این حال، برخی از اختلالات روانی حتی پس از درمان نیز، گه‌گاه باز می‌گردند و بار دیگر متوقف می‌شوند، یا حتی ممکن است تا آخر عمر با بیمار همراه باشند. آموزش‌ها درباره‌ی اختلالات خلقی به بیماران مبتلا به این وضعیت‌ها کمک کرده‌اند، بتوانند آن دسته از الگوهای رفتاری و فکری را که نشان‌دهنده‌ی بازگشت یک اختلال خلقی است شناسایی کنند – و فورا برای درمان آن اقدام کنند.

معمولا پزشکان برای کمک به بیماران جهت مقابله با اختلالات خلقی و تسکین پریشانی هیجانی از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب استفاده می‌کنند. با این حال، بیش‌تر متخصص به بیمار توصیه می‌کنند، در کنار مصرف دارو در جلسات روان‌درمانی نیز حضور داشته باشند.

روان‌درمانی، یا گفتگوی موثر میان پزشک و بیمار، بر الگوهای متغیر فکری و رفتاری بیمار متمرکز است. رفتاردرمانی شناختی نیز معمولا به عنوان یک روش درمانی استاندارد برای آدم‌ها مبتلا به اختلالات خلقی به شمار می‌رود. طبق یافته‌های علمی، این روش درمانی اثرات مثبت قابل توجهی بر وضعیت بیمار دارد؛ البته در برخی موارد، روان‌درمانی به تنهایی برای درمان اختلال خلقی کفایت می‌کند.

برخی از اختلالات خلقی، نظیر افسردگی دو قطبی، معمولا با داروهای تثبیت کننده‌ی خلق و خو به همراه جلسات روان‌درمانی کنترل می‌شوند؛ این اقدامات درمانی در تمام طول زندگی بیمار ادامه خواهند داشت. به علاوه، شدت برخی از اختلالات خلقی ممکن است تا حدی باشد که پزشک دستور بستری بیمار را صادر کند؛ به خصوص اگر وی سعی کرده باشد به خود یا دیگران آسیب بزند، یا به خودکشی فکر کرده یا برای انجام‌اش تلاش کرده باشد.

ترجمه : امیر رضا مصطفایی

منبع : بازده