زيبايي با قرص ضدبارداري حقيقت يا شايعه؟
ستروژن از قديم هورمون زيبايي زنانه ناميده مي‌شد. درواقع محققان اين فرضيه را مطرح كرده‌اند كه ميزان زيبايي، ظرافت و حتي سلامت جنسي خانم‌ها به مقدار ترشح اين هورمون بستگي دارد.
در مقابل، افزايش هورمون‌هاي مردانه ازجمله تستوسترون در بدن خانم‌ها اگرچه باعث بالا رفتن ميل جنسي مي‌شود، اما در عين حال جذابيت زنانه آنها را هم به‌شدت كاهش مي‌دهد؛ طوري كه مانند مردها دچار ريزش موي سر مي‌شوند و پوستي چرب و پر از جوش پيدا مي‌كنند.
با اين شنيده‌ها خيلي از خانم‌ها وقتي صورت‌شان جوش مي‌زند و ريزش مو پيدا مي‌كنند، سريع قرص ضدبارداري تهيه مي‌كنند تا بتوانند با هورمون‌هاي زنانه موجود در آنها مشكلات پوست و موي خود را درمان كنند. غافل از اينكه مصرف خودسرانه اين داروها در موارد غيرضروري باعث بروز عوارض نامطلوب و حتي تشديد اختلالات پوست و مو مي‌شود. دكتر خليل صداقت‌پيشه، متخصص پوست، مو و زيبايي و دكتر آزيتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق‌تخصص نازايي و لاپاراسكوپي به شما در اين زمينه بيشتر توضيح مي‌دهند.
با اين شنيده‌ها خيلي از خانم‌ها وقتي صورت‌شان جوش مي‌زند و ريزش مو پيدا مي‌كنند، سريع قرص ضدبارداري تهيه مي‌كنند تا بتوانند با هورمون‌هاي زنانه موجود در آنها مشكلات پوست و موي خود را درمان كنند. غافل از اينكه مصرف خودسرانه اين داروها در موارد غيرضروري باعث بروز عوارض نامطلوب و حتي تشديد اختلالات پوست و مو مي‌شود. دكتر خليل صداقت‌پيشه، متخصص پوست، مو و زيبايي و دكتر آزيتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق‌تخصص نازايي و لاپاراسكوپي به شما در اين زمينه بيشتر توضيح مي‌دهند.
كدام جوش‌ها با هورمون درمان مي‌شوند؟
به‌گفته دكتر خليل صداقت‌پيشه، متخصص پوست، مو و زيبايي، كساني كه زياد جوش مي‌زنند، از داروهاي ضدجوش معمولي نتيجه نمي‌گيرند و در عين حال از افزايش موهاي زائد روي صورت و سينه، ريزش موي سر و اختلالات قاعدگي رنج مي‌برند، بايد حتما سونوگرافي تخمدان و آزمايش خون انجام دهند تا از لحاظ هورموني بررسي شوند. اگر مشخص شود فرد اختلال هورموني يا كيست تخمدان دارد براي او داروي ضدبارداري تجويز مي‌شود زيرا داروهايي كه حاوي هورمون‌هاي زنانه هستند معمولا باعث بهبود جوش‌ها، نازك شدن موهاي زائد و كاهش ريزش موي سر مي‌شوند.
اسپيرونولاكتون يكي ديگر از داروهايي است كه در اين موارد تجويز مي‌شود. اين دارو اثرات هورمون‌هاي مردانه را در بدن خانم‌ها خنثي مي‌كند اما تغييري در ميزان ترشح هورمون‌ها ايجاد نمي‌كند؛ به همين دليل در درمان موهاي زائد، ريزش موي سر و جوش صورت نسبت به داروهاي ديگر مصرف بيشتري دارد. اما داروهاي ضدبارداري با داشتن تركيبات استروژن و پروژسترون ميزان هورمون‌هاي زنانه را بالا مي‌برند و از اين طريق مانع فعاليت هورمون‌هاي مردانه مي‌شوند. در هر صورت اگر هر يك از اين داروها توسط پزشك تجويز شوند، جاي نگراني وجود ندارد.
ريزش مويي كه ديگر جبران نمي‌شود
خيلي از بيماران از مصرف داروهاي هورموني ترس دارند چراكه از اطرافيان خود اطلاعات غلط دريافت كرده‌اند؛ براي مثال مي‌ترسند ديگر هيچ‌وقت باردار نشوند، به همين دليل مصرف دارو را در اواسط دوران درمان قطع مي‌كنند و دوباره با ريزش مو، افزايش موهاي زائد و جوش صورت مواجه مي‌شوند. اين افراد بايد بدانند قرص ضدبارداري هرگز به‌طور دائم از باروري جلوگيري نمي‌كند. حتي با فراموش كردن يك دوز از آن، فرد ممكن است بارور شود.
متاسفانه قطع كردن مصرف اين داروها در ميانه دوره درمان مي‌تواند عوارض جبران‌ناپذيري براي پوست و مو داشته باشد؛ براي مثال ريزش مو اگر خيلي شديد باشد ديگر نمي‌توان به راحتي آن را به حالت قبلي برگرداند. كاشت مو نيز در خانم‌ها دشوارتر از آقايان است و محدوديت‌هاي خاص خود را دارد. جوش صورت هم بعد از مدتي مي‌تواند باعث ايجاد جوشگاه و فرورفتگي روي پوست شود. موهاي زائدي كه براثر اختلال هورموني ايجاد مي‌شوند خيلي خوب به ليزر موهاي زائد جواب نمي‌دهند و حتما بايد براي برطرف كردن آنها در كنار ليزر از دارو استفاده كرد.
از داروهاي‌تان جواب نمي‌گيريد؟
درصورتي‌كه دارو به جا مصرف يا تجويز نشود، بيمار اطلاعات صحيحي در اختيار پزشك نگذارد، پزشك توجه كافي در تشخيص نداشته باشد يا آزمايشگاه دقت لازم را به خرج ندهد نه‌تنها بيمار از درمان جوابي نمي‌گيرد بلكه ممكن است دچار تشديد علائم هم بشود؛ بنابراين اگر از داروهاي خود نتيجه مطلوبي نگرفته‌ايد، بايد مجددا به پزشك مراجعه كرده و بررسي شويد. البته داروخانه‌ها نيز در اين مورد مقصر هستند.
گاهي اوقات پيش مي‌آيد كه داروخانه داروي مورد نظر بيمار را ندارد و درعوض او را تشويق به خريد داروهاي مشابه مي‌كند؛ درصورتي‌كه اين كار فقط بايد با هماهنگي پزشك معالج انجام شود، در غير اين صورت بيمار بايد به داروخانه‌هاي ديگر ارجاع داده شود. نقش بيماران در درمان را هم نبايد دست كم گرفت. گاهي اوقات بيماران به صورت سرخود دوز دارو را افزايش مي‌دهند به اين اميد كه تاثير بيشتري از آن بگيرند؛ درحالي‌كه اين كار ممكن است باعث مسموميت و تشديد بيماري‌شان شود. بعضي‌ها نيز با بهبود علائم بيماري، دوز دارو را بدون مشورت با پزشك كم مي‌كنند و با اين كار علائم‌شان باز مي‌گردد.
مصرف موضعي فايده‌اي ندارد
بعضي افراد معتقدند با تركيب قرص ضدبارداري با آب يا الكل و مصرف موضعي آن مي‌توان از ريزش مو و جوش‌هاي صورت رهايي يافت؛ درصورتي‌كه اين ادعا كاملا غلط است. چطور ممكن است چنين موضوعي حقيقت داشته باشد و فكر توليد اين محصول به ذهن داروسازان و شركت‌هاي دارويي نرسيده باشد؟! اين داروها اصلا از طريق پوست جذب بدن نمي‌شوند و مصرف موضعي آنها تاثيري بر زيبايي پوست و مو نمي‌گذارند. همه داروسازان نيز از اين موضوع مطلع هستند؛ بنابراين با به كار بردن اين روش فقط پول خود را هدر مي‌دهيد و در عين حال به هيچ نتيجه‌اي هم نمي‌رسيد.
قرص ضدبارداري؛ شمشير دو لبه
دكتر صفارزاده، متخصص زنان درباره قرص‌های بارداری می‌گوید : این قرص‌ها انواع مختلفي دارند و اغلب از تركيب اتينيل استراديول و پروژسترون تشكيل مي‌شوند. اين داروها را مي‌توان بسته به ميزان اتينيل استراديول به كار رفته در آنها به قرص‌هايي با دوز بالا يا پايين دسته‌بندي كرد. بعضي از آنها اثر ضدهورمون مردانه داشته و بعضي ديگر این هورمون را تشدید می‌کنند. در حال حاضر بيشتر از قرص‌هايي با اثر ضد هورمون مردانه استفاده مي‌شود؛ ازجمله ياسمين، ياز، ديان و مارولون.
پيش از تجويز اين داروها فرد بايد حتما از لحاظ سابقه بيماري‌ها در خانواده، ديابت، فشار خون، وزن، مصرف دخانيات و سابقه لخته شدن خون بررسي شود چراكه داروهاي ضدبارداري احتمال بروز ترومبوز يا لخته شدن خون را در بدن افزايش مي‌دهند. اين داروها همچنين در بعضي افراد باعث تشديد سردردهاي ميگرني و دردناك شدن سينه‌ها مي‌شوند؛ البته تمامي اين عوارض در قرص‌هايي كه اثر ضدهورمون مردانه دارند كمتر بروز پيدا مي‌كنند.
عود نشانه‌ها بعد از درمان چه علتي دارد؟
داروهاي ضدبارداري با هدف بهبود وضعيت پوست و مو بايد براي مدت معيني مصرف شوند؛ بنابراين اگر دوره درمان آنها كامل نشود علائم بيمار ي عود مي‌كند.
داروي اسپيرونولاكتون نيز بايد حدود 2 تا 3 سال مصرف شود تا بيمار نتيجه مطلوب بگيرد. بعد از اين دوران علائم، بهبود پيدا كرده و معمولا ديگر عود نمي‌كنند، مگر اينكه بيماري فرد ارثي باشد؛ در اين صورت دارو بايد به صورت دائمي مصرف شود.
تاثيرگذاري اين داروها معمولا از ماه دوم و سوم مصرف آشكار مي‌شود؛ بنابراين بيماران بايد صبور باشند و طي فواصل منظم آزمايش هورموني انجام دهند. بعضي بيماران فقط يك بار به پزشك مراجعه مي‌كنند و به مراجعات بعدي اهميت نمي‌دهند، فقط به خاطر اينكه هزينه ويزيت را نپردازند؛ درحالي‌كه همين بيماران حاضرند براي سلامت پوست و موي‌شان محصولات گران‌قيمتي را از داروخانه خريداري كنند. باز هم تاكيد مي‌كنم مصرف داروهاي هورموني حتما بايد با نظر پزشك شروع يا قطع شود. در اين صورت ديگر لازم نيست هزينه اضافي بابت داروهاي گران‌قيمت بپردازيد.
