چند سال قبل در دانشگاه «مینه سوتا» دکتر «شالمار سیبلی» در حال آزمایش این فرضیه بوده که چطور کاهش کالری می تواند روی مسیرهای هورمونی تاثیرگذار باشد. تحقیقات او نشان داد، در افرادی که در ابتدای مطالعه سطح ویتامین D آن ها کافی بوده بیشتر از افراد با سطح پایین ویتامین D وزن کم کرده اند؛ این در شرایطی بود که مقدار کالری دریافتی هر ۲ دسته یکسان بوده است.
در واقع حتی یک افزایش ناچیز در پیش سازهای ویتامین D باعث شده بود شرکت کنندگان در مطالعه ۲۰۰ گرم بیشتر چربی بسوزانند. پرسش اینجاست که ویژگی مهم ویتامین D چیست؟ آیا نور خورشید و شیر ویتامین D دارند؟ شاید ندانید که بسیاری از مردم دچار کمبود ویتامین D هستند بدون این که خودشان از این مسئله اطلاع داشته باشند. واقعیت این است که کمبود ویتامین D یکی از شایع ترین کمبودهایی است که در بدن انسان ناشناخته باقی می ماند. این کمبود روی تمام سلول های بدن تاثیر منفی دارد از جمله روی سلول های چربی.
آیا کمبود ویتامین D دارید؟
میانسال یا مسن هستید
هر چه سن بالاتر باشد ساخت ویتامین D برای پوست سخت تر است. در مطالعه دانشگاه بوستون ۳۶ درصد از مردان و زنان زیر ۳۰ سال کمبود ویتامین D داشتند اما این رقم در مورد افراد بالای ۵۰ سال بیش از ۴۲ درصد بود.
به رنگ پوست تان دقت کنید
رنگدانه ملانین در پوست شما به منزله یک ضدآفتاب طبیعی عمل کرده و جلوی اثرات مخرب اشعه ماورای بنفش را می گیرد. هر چه پوست شما تیره تر باشد مقدار این SPF طبیعی بیشتر بوده و پوست برای ساخت ویتامین D کار دشوارتری را پیش رو خواهد داشت.
BMI تان را اندازه بگیرید
چاق بودن نیاز شما به ویتامین D را ۲ تا ۵ برابر افزایش می دهد. اگر مقدار ایندکس بالای ۳۰ باشد آن وقت احتمال کمبود ویتامین D در مورد شما بسیار بالا خواهد بود. بنابراین سعی کنید بیشتر از غذاهای حاوی ویتامین D استفاده کنید.
فراتر از یک ویتامین
یکی از دلایلی که ویتامین D به مدت طولانی مورد توجه محققان بوده این است که این ماده صرفا یک ویتامین نیست بلکه یک هورمون نیز هست. هورمونی که در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک بدن نقشی اساسی بر عهده دارد. به گفته محققان طی ۲۰ سال گذشته گیرنده های ویتامین D در ۴۰ بافت مختلف بدن کشف شده است از جمله در قلب، لوزالمعده، عضلات، سلول های سیستم ایمنی و مغز. در واقع کشف گیرنده های ویتامین D در سلول های روده به سال ۱۹۶۹ باز می گردد.
بنابراین باید به ویتامین D نگاهی فراتر از یک ویتامین صرف داشت، مثلا مقدار کافی از ویتامین D می تواند معادل ورزش در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی مؤثر باشد. در مورد فشار خون ویتامین D می تواند باعث کاهش آن بیماری شود. تحقیقات نشان داده، ویتامین D در مقابله با دیابت نیز موثر است. حالا به این سیاهه، کاهش خطر زوال عقل، مقابله با برخی انواع سرطان(مثل سرطان پروستات) و پیشگیری از سرماخوردگی را هم اضافه کنید. بنابراین جای تعجب ندارد اگر بگوییم ویتامین D می تواند پادزهری برای بسیاری از سموم باشد از جمله برای چاقی. حال با برخی از تاثیرات ویتامین D بیشتر آشنا می شویم.
مکمل های ویتامین D
خوردن مکمل ایده خوبی است. در واقع برخی از متخصصان مقدار هزار تا ۲ هزار واحد ویتامین D را به صورت مکمل در کنار یک رژیم غذایی غنی از ویتامین D روزانه پیشنهاد می کنند. این فرضیه بیشتر از دید هورمونی مورد حمایت متخصصان است. اگر شما اضافه وزن داشته باشید یعنی BMI شما بالای ۲۵ باشد، به احتمال زیاد به مقدار بیشتری ویتامین D نیاز دارید. چربی بدن ویتامین D را به دام انداخته و مانع استفاده آن در بدن می شود.
هر چه وزن شما بیشتر باشد مقدار بیشتری ویتامین D به دام افتاده و کمتر وارد جریان خون می شود. افراد چاق(با BMI بالای ۳۰) ۲ تا ۵ برابر بیشتر از افراد لاغر ویتامین D احتیاج دارند. واضح است که این مقدار ویتامین D باید با نظارت پزشک تجویز شود، چون ممکن است مضر باشد. هنوز متخصصان به طور دقیق مشخص نکرده اند که اگر کسی اضافه وزن داشته باشد ولی چاق نباشد چقدر ویتامین D نیاز دارد ولی به گفته پروفسور هالیک این رقم احتمالا چیزی بین ۲ تا ۴ هزار واحد خواهد بود.
مشکلی که در مورد خوردن مقدار زیادی قرص حاوی ویتامین D وجود دارد این است که این فرم مصرف ویتامین D باعث چربی سوزی مطلوبی نمی شود. منابع غذایی ویتامین D معمولا سایر مواد غذایی مفید در کاهش وزن را هم در خود جای داده است.
ویتامین D یک هورمون
یکی از دلایلی که ویتامین D به مدت طولانی مورد توجه محققان بوده، این است که این ماده صرفا یک ویتامین نیست بلکه یک هورمون نیز هست.
نور خورشید و ویتامین D
حتما شنیده اید که نور خورشید باعث تولید ویتامین D می شود. وقتی نور خورشید به پوست برخورد می کند کارخانه تولید ویتامین D در بدن فعال شده و فرمی از این ماده می سازد که تا ۲ برابر بیشتر در جریان خون دوام می آورد(در مقایسه با ویتامین D مکمل ها یا مواد غذایی.) تنها مشکل یک بیماری مهلک به نام سرطان پوست است.
برای این که در بدن ویتامین D به حد کافی ساخته شود لازم است فرد در اوج شدت نور آفتاب یعنی در ساعات ۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر بدون ضد آفتاب در معرض نور خورشید قرار گیرد اما اگر سرطان را هم کنار بگذاریم مقدار ویتامین D تولید شده در بدن به واسطه تابش نور خورشید بستگی به موقعیت شما دارد. حتی زندگی در شهرهای پرنور نیز تضمینی بر ساخت مقدار کافی ویتامین D نیست چون آلودگی هوا جلوی رسیدن نور کافی به پوست را می گیرد.
کمتر می خورید اما سلامت می مانید
وقتی سطح ویتامین D بدن شما کافی باشد، بدن مقدار لپتین بیشتری آزاد خواهد کرد. از سوی دیگر کمبود ویتامین D به معنی لپتین کمتر و افزایش هر چه بیشتر دور کمر است. نتایج تحقیقات دانشمندان استرالیایی نشان داده اشتهای افرادی که موقع صبحانه مقدار زیادی ویتامین D و کلسیم می خورند به مدت ۲۴ ساعت کاهش چشمگیری خواهد داشت. همچنین کمبود ویتامین D باعث مقاومت نسبت به انسولین شده که نتیجه آن پرخوری و اضافه وزن است.
چربی کمتری ذخیره خواهید کرد
وقتی مقدار ویتامین D در خون شما کافی باشد، عملکرد سلول های چربی برای ذخیره چربی کندتر خواهد شد اما وقتی مقدار ویتامین D کم باشد سطح هورمون پاراتیروئید و کلسیترول افزایش یافته که عواقب خوشایندی دربر ندارد. سطح بالای این هورمون ها بدن شما را تشویق می کند تا به جای سوزاندن چربی آن را ذخیره کند. نتایج تحقیقات دانشمندان نروژی نشان داده سطح بالای هورمون پاراتیروئید یک خطر بالقوه برای اضافه وزن به خصوص در مردان بالای ۴۰ سال است.
شما چربی شکمی بیشتری خواهید سوزاند
ویتامین D به شما کمک می کند تا در سراسر بدن چربی بسوزانید ولی این ماده در کاهش مقدار چربی های شکم از بقیه مناطق موثرتر است. نتایج مطالعات صورت گرفته در دانشگاه مینه سوتا نشان داده، ویتامین D اساسا باعث چربی سوزی در ناحیه شکم می شود. توضیح این عملکرد این است که ویتامین D در کنار کلسیم تولید کورتیزول را کاهش می دهند؛ کورتیزول هورمون استرس است که باعث تجمع چربی در شکم می شود.
هم وزن کم می کنی، هم قلبت سلامت می ماند
نتیجه مطالعه دیگری نشان می دهد، رژیم غذایی غنی از مواد لبنی(یعنی مقدار زیادی کلسیم و ویتامین D) به افراد کمک می کند تا ۷۰درصد بیشتر از افرادی که همین مقدار کالری را از مواد دیگر دریافت کرده اند وزن کم کنند.
علاوه بر این، مطالعه دیگری که توسط دانشمندان آلمانی انجام شده نشان می دهد، سطح بالای ویتامین D در واقع با تشدید مزایای کاهش وزن، خطرات بیماری های قلبی عروقی را نیز با کاهش مقدار ترگلسیرید کاهش می دهد.
با خانواده ویتامین D آشنا شوید
تخم مرغ
تخم مرغ مثل ماهی چرب حاوی ویتامین D، امگا۳ و پروتئین است. تحقیقات دانشمندان دانشگاه سن لوئیس نشان داده، خوردن تخم مرغ موقع صبحانه تا ۶۵ درصد باعث کاهش کالری دریافتی و کاهش کلی اشتها در طول روز می شود.
ماهی چرب
ماهی های چرب منبع غنی از ویتامین D هستند که بهترین آن ها ماهی سالمون است. علاوه بر این ماهی های چرب، سطح بالایی از اسید چرب امگا۳ دارند. ترکیب امگا۳ و ویتامین D باعث کاهش وزن و پیشگیری از ابتلا به سرطان می شود. سعی کنید ماهی های غیرپرورشی و وحشی را انتخاب کنید چون تا ۲۵ درصد بیشتر ویتامین D دارند.
لبنیات
اغلب فرآورده های شیر غنی از کلسیم و ویتامین D هستند. در همین مطلب توضیح داده ایم که کلسیم به کاهش ذخیره شدن چربی در بدن کمک می کند، همچنین لبنیات غنی از اسید آمینه لوسین است که در تحریک عضله سازی و چربی سوزی نقشی اساسی بر عهده دارد. به دلیل همین ترکیب ویتامین D و لوسین است که منابع لبنی کلسیم، ۲ برابر بیشتر از مکمل های کلسیم باعث کاهش وزن می شود.
