خواص روغن کنجد
روغن کنجد حاوی انتی اکسیدان های طبیعی است که باعث از بین رفتن سرطان های خفته در بدن شده و موجب جلوگیری از سرطان های دستگاه گوارش، پروستات (دومین سرطان شایع مردان) و سینه (د.مین سرطان شایع در زنان) میشود. هم چنین این روغن به دلیل دارا بودن ویتامین e موجب شفافیت و لطافت پوست میگردد.
روغن کنجد به دلیل داشتن مقاومت بالا در برابر حرارت دود نمیکند، کف نمیکند، تغییر رنگ نمیدهد و بوی نامطبوع در آشپزخانه تولیدنمیکند. به همین دلیل جهت سرخ کردن بسیار مناسب است. در عین حال موجب خوش طعم شدن مواد غذایی شده و برای تهیه و مصرف سالاد توصیه میگردد.
همچنین این روغن یکبار مصرف نمیباشد و میتوانید بدون اینکه نگران سرطان و یا بیماری دیگری باشید چندین بار برای سرخ کردن غذا از آن استفاده کرده و از طعم خوش آن لذت ببرید.
خواص :
- کاهش دهنده سطح کلسترول بد خون و افزایش جذب کلسترول خوب
- کاهش فشارخون در افراد مبتلا به فشار خون بالا
- جلوگیری از سرطان های سینه، پروستات و سرطان های دستگاه گوارش
- جلوگیری از تصلب شرایین و بسته شدن عروق
- جلوگیری از بروز سکته قلبی
- حاوی اسید اولئیک به میزان ۳۸%
- جلوگیری از بروز اب مروارید
- شفافیت و لطافت پوست به دلیل غنی بودن از ویتامین E
- مناسب برای سرخ کردن به دلیل مقاومت بالای حرارتی
- نقطه دود ۲۲۶ درجه سانتیگراد
- کاهش ابتلا به بیماری پارکینسون
- جلوگیری از بیماری های مفصلی و ارتروز
- به تاخیر انداختن عوارض سالخوردگی
- متعادل نکه داشتن وزن
خداحافظ کلسترول
روغن کنجد عاری از هر گونه کلسترول بد (LDL) است و مانع سنتز این کلسترول در بدن تا میزان ۵۰% میشود و هم چنین روغن کنجد موجب جذب کلسترول خوب (HDL) به میزان ۸۵% در بدن میگردد که از بسته شدن عروق و شریان های منتهی به قلب جلوگیری میکند. مصرف روغن کنجد برای کسانی که از ناراحتی فشار خون بالا رنج میبرند بسیار توصیه میشود.
دانه کنجد
کنجد به عنوان یکی از قدیمی ترین گیاهان کشت شده توسط انسان است. ابتدایی ترین آثار ثبت شده مربوط به تمدن بابلی ها و آشوری ها در بیش از ۴۰۰۰ سال پیش میباشد.
گیاه کنجد گیاهی یک ساله با ارتفاع حدود یک متر است که قسمت انتهایی ان پوشیده از کرک است. برگ های ان بیضی شکل و باریک و نوک تیز است . گل های آن اغلب به رنگ سفید یا قرمز و به صورت تک تک در کنار برگ های قسمت انتهایی ساقه ظاهر می شوند.
میوه این گیاه به صورت کپسول و محتوی دانه های کوچک و مسطح و بیضوی است که دانه کنجد نامیده میشود و قسمت مورد استفاده این گیاه است.
روغن کنجد در یک نگاه:
دانه کنجد بیشترین میزان روغن را در بین دانه های روغنی دیگر داراست اما با وجود این تولید آن بسیار کمتر از دانه های دیگر نظیر سویا، آفتابگردان و گلرنگ است.
روغن کنجد به عنوان یک روغن با قیمت و کیفیت بالا شناخته میشود. این روغن بیشترین مقاومت و ماندگاری را در بین روغن های خوراکی با درصد بالای چربی غیراشباع دارد. نوع لیگنان و آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در این روغن باعث بروز مقاومت بسیار بالا در برابر اکسیداسیون و خواص فیزیولوژیکی ارزشمند روغن کنجد شده است.
در آسیای شرقی روغن کنجد توسط عملیات پرس روی دانه بو داده شده بدست مآید و بدون تصفیه و با طعم و مزه طبیعی استفاده میشود. در غرب روغن کنجد توسط پرس های مکانیکی چند مرحله ای استحصال و به صورت روغن بکر یا تصفیه شده استفاده میشود
خواص شیمیایی
ترکیب اسیدهای چرب
روغن کنجد به گروه اسیدهای اولئیک – لینونیک متعلق است.
این روغن کمتر از ۱۵% اسید چرب اشباع دارد که بیشترین ان پالمیتیک و استئاریک و بیش از ۸۵% مجموع اسیدهای چرب ان غیراشباع است. اسید اولئک و اسید لینولئیک بیش از ۸۰% کل اسیدهای چرب روغن کنجد را تشکیل میدهند.
برخلاف روغن های گیاهی دیگر در این گروه، درصد اسید اولئیک روغن کنجد حدود ۴۵% و اسید لینولیک آن حدود ۴۰% از مجموع کل اسیدهای چرب ان می باشد. جدول شماره ۱ ترکیبات اسیدهای چرب روغن کنجد را با سایر روغن ها مقایسه میکند:
استرول ها (Sterols)
روغن کنجد در مقایسه با سایر روغن های گیاهی، مواد غیر قابل صابونی (حدود ۲%) بیشتری دارد. مواد غیرقابل صابونی شامل استرول ها، تری ترپن ها و تری ترپن الکل ها، توکوفرول ها و لیگنان های کنجد میباشد.
روغن کنجد یکی از منابع غنی استرول های گیاهی (فیتواسترول) میباشد.
جدول شماره ۲ درصد استرول های موجود در روغن کنجد را نشان میدهد.
بتا سیتوسترول بیشترین میزان استرول روغن کنجد را شامل میشود و پس از آن کمپسترول، دلتا ۵، اوناسترول و استیگما استرول میباشند.
فیتواسترول ها و کلسترول ساختارهای مشابهی دارند؛ فیتواسترول ها یا استرول های گیاهی رقیب کلسترول در جذب هستند. بنابراین مصرف فیتواسترول موجب کاهش کلسترول خون و در نتیجه جلوگیری سبب جلوگیری از حملات قلبی و عروقی میشود.
فیتواسترول ها و بطور خاص بتا سیتوسترول، از رشد سلولهای سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه جلوگیری میکنند.
توکوفرول ها (Tocopherols)
شهرت روغن کنجد به خاطر مقاومت در برابر اکسید شدن آن است. یکی از دلایل این مقاومت بیش از حد بخاطر وجود توکوفرول در این روغن است و میزان آن در روغن کنجد ۱۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم است.
گاما توکوفرول بیشترین میزان موجود در روغن کنجد را شامل میشود و پس از ان دلتا و الفا هستند که حدود ۵% توکوفرول موجود در روغن را شامل میشوند. در بین اقسام مختلف ایزومرهای توکوفرول، گاما توکوفرول قویترین انتی اکسیدان موجود در روغن ها میباشد.
این خاصیت انتی اکسیدانی، ماندگاری این روغن را در برابر حرارت در مقایسه باروغن های دیگر بسیار افزایش داده است. مقاومت اکسیداتیو روغن کنجد در برابر حرارت ۱۱۰ درجه سانتیگراد ۱۷٫۵ ساعت میباشدکه این روغن را در دسته روغن های با مقاومت بالا قرار میدهد. همچنین نقطه دود این روغن ۲۲۶ درجه سانتیگراد میباشد.
شایان ذکر است مقاومت حرارتی روغن های مخصوص سرخ کردنی در همین دما حداکثر ۱۴ ساعت میباشد. لذا از این روغن میتوان در مصارف سرخ کردنی عمیق با طیب خاطر استفاده نمود.
خواص تغذیه ای
معجزه آنتی اکسیدان های طبیعی
روغن کنجد باعث کاهش LDL (کلسترول بد) و افزایش HDL (کلسترول خوب) در خون شده و به علت وجود مقدار زیاد سسمین (انتی اکسیدان طبیعی دانه کنجد) موجب سنتز کلسترول در بدن میشود.
یکی از آنتی اکسیدان های موجود در روغن کنجد ویتامین E است. از آنجا که این ویتامین قابل حل در چربی است، از سلول های مناطق پرچربی بدن در مقابل حملات رادیکال های آزاد به سلول ها اسیب میرسانند و در نهایت باعث بروز عوارضی از قبیل ناراحتی های قلبی و سرطان میشوند.
وظیفه دیگر ویتالمین E جلوگیری از اکسید شدن کلسترول یا رسئب ان در عروق خونی و در نتیجه محافظت از قلب است. علاوه بر این، این ویتامین در حفظ گلبول های قرمز و ترمیم و تجدید بافت ها نقش دارد و در بهبود زخم ها، دردهای ماهیچه ای و بیماری های مفصلی موثر است.
تحقیقات نشان داده است کهویتامین E در پیشگیری و بهبود بسیاری از بیماریهای از جمله: آلزایمر، آسم، بیماری عروق خونی قلب، کلسترول بالای خون و ضعف دستگاه ایمنی تاثیرات فراوانی دارد.
اسیدهای چرب جادویی
ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد به گونه ای است که برای هر سه مصرف سرخ کردن، پخت و پز و سالاد قابل استفاده است.
خواص روغن کنجد برای پوست:
مصرف موضعی این روغن پوست را نرم و لطیف می کند.
خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد.
غرغره کردن آن، باکتری ها را ازجمله باکتری های سرماخوردگی از بین می برد.
محافظ طبیعی در برابر اشعه فرابنفش به حساب می آید.
مانع شوره سر می شود.
پوست را در برابر کلر موجود در آب استخر محافظت می کند.
ماساژ با روغن کنجد انعطاف پذیری مفصل ها را زیاد می کند.
بریدگی ها و جراحت های سطحی را درمان می کند.
پوست صورت را به خصوص اطراف بینی سفت می کند و مانع بزرگ شدن منفذهای پوستی صورت می شود.
از بروز آکنه جلوگیری می کند.
