ترس در کودکان

همه ما از کودکی تا بزرگسالی تجربه ترس و اضطراب داشته ایم. نگرانی و اضطراب در موقعیتی ناخوشایند یک احساس فراموش نشدنی است اما وجود این احساس در مورد کودکان نه فقط طبیعی بلکه ضروری است. تجربه و کنار آمدن با اضطراب و ترس می تواند کودک را برای پشت سر گذاشتن موقعیت ها و شرایط مختلف در زندگی آماده کند.
به نوشته سایت کیدزهلث اضطراب در واقع نگرانی بدون دلیل است. وقتی که تهدید جدی وجود ندارد اما احساس اضطراب در وجود فرد واقعی است این احساس باعث می شود کودک سعی کند از موقعیت فرار کند. درباره دلایل ترس و اضطراب کودکان با علی زارعی فوق لیسانس روان شناسی کودک و رئیس صدای مشاور تماس گرفتیم.

وی درباره انواع ترس در کودکان به خراسان می گوید: ترس ها در واقع ۲ دسته اند یک نوع ترس های طبیعی مثل ترس از صدای بلند، از دست دادن تکیه گاه و دور شدن از مادر است که طبیعی است. اما ترس هم قابل یادگیری است به عنوان مثال مادری که از شیء یا جانوری می ترسد این ترس را به کودک انتقال می دهد و کودک یاد می گیرد از آن شیء یا جانور بترسد.

به طور کلی وقتی کودک در موقعیتی احساس خطر کند واکنش نشان می دهد و واکنش هایی نظیر تپش قلب، جیغ کشیدن، تعریق زیاد و غیره دارد. طبیعت ترس و اضطراب همراه با رشد بچه تغییر پیدا می کند. نوزادان هنگام رویارویی با یک چهره غریبه خود را به مادر می چسبانند.

کودک در ۱۰ تا ۱۸ ماهگی از جدایی از والدین می ترسد و وقتی یکی از والدین یا هر ۲ غایب باشند واکنش نشان می دهد. کودک بین ۴ تا ۶ ساله ممکن است از چیزهایی که واقعیت بیرونی ندارند مثل غول و روح بترسد و بین ۷ تا ۱۲ سالگی اغلب از شرایطی که ممکن است درگیر آن شود می ترسد مثل دعوایی که به زخمی شدن بینجامد یا از تصادف یا یک حادثه مرگبار طبیعی.

همین طور که بچه ها بزرگ تر می شوند، انواع ترس در آن ها بروز پیدا می کند. به عنوان مثال کودکی که تا سن ۵ سالگی در اتاقش بدون چراغ خواب نمی خوابیده، ممکن است طی سال های بعد از شنیدن داستان زندگی یک روح لذت هم ببرد. بعضی اوقات هم ترس فقط با یک محرک رخ می دهد به عبارتی فرد با دیدن یک شیء یا یک صحنه خاص می ترسد.

به طور کلی ترس از غریبه، ارتفاع، تاریکی، حیوانات، خون، حشرات و تنها ماندن، در بیشتر بچه ها طبیعی است و بچه ها اغلب پس از گذراندن یک تجربه ناخوشایند مثل گازگرفتگی توسط سگ نسبت به سگ و یا موقعیت مشابه آن واکنش ترس آلود نشان می دهند. ترس دور شدن از والدین طبیعی ترین و اولین ترس در کودکان است که زمان ورود به مدرسه در بسیاری از بچه ها مشاهده می شود.
زارعی درباره واکنش والدین نسبت به ترس در بچه ها می گوید: هرگز نباید به بچه ها گفت نترسند زیرا با این کار در واقع یک احساس مهم او را سرکوب کرده ایم.

برای جلوگیری از ترس بهترین کار همراهی با کودک است. به عبارتی باید در کنار او باشیم، به احساس او اهمیت دهیم وموقعیت او را درک کنیم. هرگز نباید فراموش کرد که ترس و تبعات آن می تواند زندگی فردی و اجتماعی کودک را در آینده تحت تاثیر قرار بدهد بنابراین لازم است والدین واکنش سنجیده و درستی نسبت به علائم ترس در کودک نشان دهند. رد احساس ترس در کودک می تواند سد بزرگی در کسب مهارت های اجتماعی او ایجاد کند.

به نوشته سایت کیدزهلث مهم ترین علائم اضطراب و ترس در کودک عبارت اند از احساس بیش از حد وابستگی، تیک عصبی، حواس پرتی، اختلال خواب، عرق کردن دست، ضربان تند قلب و تنفس سریع، سردرد و معده درد. به جز این ها بدون شک هر پدر و مادر آگاهی می توانند علایم ترس را در کودک شناسایی کنند و در بسیاری از موارد سخن گفتن از ترس می تواند علایم را در آن ها بهبود دهد.
اما به گفته این فوق لیسانس روان شناسی کودک زمانی که ترس تبدیل به ترس بیمارگونه (Phobia) شود نیاز به مداخله پزشکی وجود دارد. ترس در صورت ریشه دار شدن می تواند در زندگی فردی، اجتماعی و تحصیلی کودک تاثیر منفی بگذارد و سلامت جسمی و روانی او را به خطر اندازد. این موقعیت زمانی پیش می آید که در حالی که والدین انتظار می کشند ترس طبیعی از کودک دور شود، ترس نه فقط از بین نمی رود بلکه تبدیل به فوبیا می شود. این ترس بیمارگونه بسیار شدید، جدی و دائم است و رفع آن فقط با مداخله پزشک و درمان امکان پذیر است.

منبع : سیمرغ