روان شناسی میکاپ و ریشه‌یابی تمایل انسان به آرایش

اما پرداختن به این مسئله و ریشه‌یابی میل افراطی برخی افراد در این رابطه، ما را با موضوعی به نام اعتیاد آرایشی آشنا می‌سازد که نشان از عارضه‌ای عمیق در درون انسان داشته و یافتن دلایل این افراط و چگونگی تعدیل و درمان کردن این عارضه نیاز به یک خودکاوی عمیق دارد. در این مقاله به بررسی موضوع روان شناسی میکاپ پرداخته و دلایل ترغیب انسان به آرایش ظاهر خویش را در زندگی شخصی و اجتماعی به تفصیل بیان می‌نمائیم.

نکات مهم در روان شناسی میکاپ

علم روانشناسی مبنی بر بررسی رفتار انسانی و همچنین فرایندهای روانی آدمی می باشد که جهت چگونگی یافتن ارتباطی میان این دو، از چهار اصل استفاده می شود. این 4 اصل به این ترتیب تعریف می شوند:

1. توصیفات و تعاریف: که اشاره به آگاهی از رفتار و حالات ظاهری انسان و همچنین فرایندهای مخفی روانی او داشته و به تشریح چیستی و چگونگی این موارد می پردازد.

2. تعبیر و تفسیر: که به بیان و روشن سازی چرایی رفتار و فرایند روانی انسان پرداخته و توجهات را به رابطه میان این دو جلب می نماید.

3. پیش بینی محرک و واکنش: که به پیش بینی رفتارها و واکنش های انسانی در موقعیت ها و شرایطی مختلف از تحریکات غریزی پرداخته و در یک جامعه آماری نسبتاً تعریف شده به ارزیابی این پیش بینی ها جهت یافتن یک راه حل صحیح می پردازد.

4. کنترل و فرهنگ سازی: که مهمترین هدف در اصلاح رفتاری و بلوغ فکری انسان در علم روان شناسی بوده و با استفاده از اصول و قوانین صحیح علم روان شناسی در تعریف هنجار و ناهنجار و همچنین پیش بینی چگونگی تبادلات بین محرک و واکنش اتوماتیک، به پیشگیری از ناهنجاری های رفتاری و فکری و یا تقویت رفتارهای بهنجار در شخص می پردازد.

در این مقاله قصد داریم در مورد بررسی چگونگی رفتار انسان نسبت به استفاده از لوازم آرایشی و همچنین زیورآلات پرداخته و چرایی حالات افراطی مختلف را درباره این موضوع تشریح نمائیم. همچنین پیش بینی صحیح بضاعت درونی افراد را در موقعیت تحریک بیان کرده و پیشنهاداتی جهت کنترل و فرهنگ سازی این موضوع ارائه نمائیم. به مجموعه کامل این پروسه، عنوان روان شناسی میکاپ نام نهاده ایم تا به روشنی و وضوح بتوانیم عوامل روانشناختی مستقیم و موثر را درباره اختلالی به نام اعتیاد آرایشی مورد بررسی قرار دهیم.

تعریف صحیح میکاپ چیست؟

معنای لغوی میکاپ یعنی ساختار، ترکیب، ماهیت و در اصطلاح آرایشی به معنای آرایش صورت ، گریم و تنظیم و ترکیب سازی عناصر زیبایی ظاهری و استفاده از آنها در صورت و لباس است به منظور ایجاد هر چه بیشتر زیبایی بصری در مجموعه آراستگی استایل افراد که به شکلی تعریف شده مورد استفاده قرار می گیرد. در یک میکاپ صحیح باید نسبت به حفظ زیبایی طبیعی افراد حساس و متعهد بوده و از ایجاد هرگونه تغییراتی که منجر به دگرگونی کامل صورت و استایل افراد که مغایرت با چهره و شخصیت واقعی او داشته پرهیز شود. از طرفی استفاده از لوازم آرایشی و... جز در موارد ضروری نوعی افراط محسوب شده و در تعریف کلاسیک زیبایی طبیعی، نخواهد گنجید. تخطی از مجموعه این تعاریف به معنای وجود اختلالی در شخصیت درونی انسان هاست که در موارد پیشرفته منجر به مشکلی با عنوان اعتیاد آرایشی خواهد شد. با توجه به توضیحات بالا می توان اینطور بیان نمود که این اعتیاد تنها به جامعه زنان اختصاص نداشته و جامعه مردان را نیز شامل می شود. در روان شناسی میکاپ ، هنجارهای اجتماعی، تعاریف عامه مردم، عرف مورد تایید جامعه، محدودیت های خانوادگی و اجتماعی، سرکوب غرایز پایه، میزان تحصیلات و... می توانند در انتخاب نوع و شیوه میکاپ صورت، لباس و زیورآلات دخیل باشند. بنابراین در علم روان شناسی میکاپ می توان مدل واکنش هایی تعریف شده را در شرایط مختلف پیش بینی نموده و به تشریح چگونگی اختلالات آرایشی بپردازیم. در ادامه به بررسی عوامل مستقیم و مخفی در روان شناسی میکاپ خواهیم پرداخت. مجله پزشکی آسان طب از علاقمندان دعوت می کند ادامه این مقاله را با دقت مطالعه فرمایند.

عدم پذیرش چهره طبیعی اولین اختلال در روان شناسی میکاپ

اولین عامل در تشکیل فرم و جزئیات چهره افراد، وراثت می باشد که تعیین کننده شکل ظاهری اعضاء مختلف چهره و بدن انسان است و همچنین مهم ترین عامل در چگونگی فرایند رشد و روند پیری صورت و اندام، سبک زندگی و همچنین نوع واکنش های غریزی و عوامل روانی (مانند مدل منحصر به فرد فکری) می باشد. در مطالعات انسان شناسی می خوانیم اولین باری که انسان موفق به دیدن صورت خویش گشت از طریق نگاه کردن به درون آب بوده و پس از گذشتن از حیرت زدگی اولیه به مرحله ثانویه ای رسید که دقت در جزئیات بود و تشخیص تفاوت ها و یا شباهت های چهره خود با اطرافیان که با او نسبتی نسبی یا سببی داشته اند.

همچنین انسان نخستین، موفق به تشخیص تفاوت های ظاهری خویش با حیوانات شد (و البته توانایی تشخیص زیبایی حیوانات) و به دلیل فراگیری مستقیم بسیاری از مهارت های زندگی از طریق حیوانات، تمایلی جالب به شیوه قطعی حفظ بقاء در جانوران پیدا نمود که همین موضوع سبب ساز اولین رشته باستانی در ارتباط با میل به شبیه سازی ظاهری با حیوانات و پایه و اساس روان شناسی میکاپ شد. انسان اولیه با مشاهده زیبایی، قدرت و توانایی حیرت انگیز برخی از حیوانات در رابطه با تطابق با شرایط و محیط و همچنین حفظ بی چون و چرای بقاء خویش، برتری برخی از جانداران را بر خود پذیرفته و به تقلید ظاهری از این جانداران ترغیب شد. زندگی انسان اولیه همواره در حال تهدید شدن با عوامل محیطی گوناگون و همچنین جانوران خطرناک بود بنابراین به وجود آمدن چنین تمایلی در او و به طور همزمان احساس پذیرش برتری دیگر موجودات بر خویش، کاملا قابل درک می باشد. در ابتدا به دلیل عدم توانایی در ارتباط زبانی و همچنین میل به برقراری ارتباط با حیوانات از طریق مشاهده و همچنین اصوات و تبعیت از شیوه زندگی طبیعی جانواران، به استفاده از رنگ های طبیعی، پرها، پوست ها و... در ظاهر خود به عنوان آرایش و زیورآلات، گرایش پیدا نمود تا احساسی یکرنگ و مشابه با حیوانات پیدا کرده و این موضوع اولین حرکت قهقرایی (به عقب برگشتن) انسان در مواجه با خویش و در انتقاد به تفاوت انسانیت خویش با حیوانیت دیگر جانداران بود. این موضوع اولین احساسات را در عدم پذیرش چهره طبیعی خویش در او پدید آورد، بنابراین می توان به قطعیت گفت که اولین دلیل در عدم پذیرش چهره طبیعی در انسان و میل به تغییر ظاهر، غریزه ترس و مسئله تهدید بقاء می باشد که در روان شناسی میکاپ ، به عنوان منشاء و ریشه اصلی اختلالات و اعتیادات آرایشی محسوب می شود.

 سپس با گذشت زمان و پیشرفت مهارت های زبانی و همچنین نظم و هوش مغزی، متوجه برتری هایی (از برخی جهات) در خود نسبت به سایر حیوانات گردید. یکی از این برتری ها، قدرت تفکر و تحلیل و پیدا کردن رابطه میان پدیده های مختلف بود. همین موضوع منجر به ایجاد تمهیداتی در امنیت خویش و همچنین موفقیت او در شکار حیوانات مختلف حتی خطرناک ترین نوع جانوران به منظور حفظ امنیت، تغذیه و آرایش خود شد.

تنفر از وراثت و رابطه آن با روان شناسی میکاپ

مسئله انتقاد از وراثت و در درجات پیشرفته تر تنفر از این موضوع، مربوط به دوره ای پیشرفته از زندگی انسان می باشد که آدمی متوجه شد با هر مرحله از پیشرفت در تکامل مغزی و همچنین کشف بدیهیات مخفی در علوم فیزیک، شیمی و... که گذشتگان نسبت به این علوم و تکاملات بی توجه و نا آگاه بودند و این ناآگاهی تا چه اندازه بر راحتی و آسایش جسمی و روانی او تاثیر منفی گذاشته و همین مسئله باعث به وجود آمدن موضعی مخالف با عرف و آداب قدیمی در او شد. بنابراین اولین سنگ بنای نگرشی انتقادی به محدودیت های روانی و جسمی، مبنی بر عدم ارضاء تمایلات غریزی انسان بود که آدمی تصمیم گرفت به منظور مبارزه ای منفی در هر مرحله از پیشرفت علمی و روانی، به ایجاد تغییرات در ظاهر خود بپردازد.

به همین دلیل در علم روان شناسی میکاپ شاهد تنوع و شاخه های مختلفی در زیباسازی نواحی مختلف چهره و بدن انسان می باشیم که در طی قرون و اعصار دچار چنین نوسانات شدید و متنوعی بوده و گویی هرگز خیال به پایان رسیدن ندارد، از طرفی قرار گرفتن در مدرنیته (پیشرفت های هر دوره ای نسبت به دوره های قبل) و مشاهده تناقض این موقعیت با محدودیت های قدیمی (که معمولا از ناحیه والدین و همچنین اقوام بوده) باعث به وجود آمدن تنفری از سرکوب ها و همچنین وراثت (به عنوان عاملی نمادین برای این سرکوب و محدودیت) شده و پناه بردن به انواع میکاپ و گریم های غلیظ به عنوان یک شیوه از برون ریزی و همچنین پس زدن این سرکوب ها در دستور کاری قرار گرفت. با نگاهی عمیق به پدیده تنفر از وراثت به سادگی می توان دریافت که این واکنش غریزی نیز همچون تمامی واکنش ها، پاسخی به تهدید بقاء و تهدید ارضاء تمایلات غریزی مختلف بوده و توجه علم روان شناسی میکاپ را به نقطه آغازین این موضوع که همان تحریک غریزه ترس می باشد جلب می نماید.

موضوع جنسیتی در روان شناسی میکاپ

از دیگر موضوعات تاثیر گذار بر تمایل انسانها به میکاپ و آرایش ظاهری، موضوع جلب توجه جنس مخالف به منظور پیوند می باشد. این موضوع نیز از مشتقات پدیده ترس و تمایل به حفظ بقاء بوده و به دلیل میل انسان ها به احساس امنیت و جستن پناهگاهی انسانی می باشد. در واقع به دلیل ترس دائمی انسان از تنهایی و ماهیت غیر قابل انکار آنیما و آنیموس در درون آدمی، همواره در جستجوی شریکی ابدی برای تکامل و بلوغ زندگی خویش می باشد. این موضوع، ریشه اولیه انگیزه جنسیتی در روان شناسی میکاپ است که به مرور زمان و با دخالت غرایزی دیگر همراه شده و این پدیده را دستخوش تغییراتی جدید می سازد.

دوره‌های گمشده تاثیر گذار در روان شناسی میکاپ

در زندگی امروزی انسان وجود یکسری از تعاریف از پیش تعیین شده که بر مبنای شرطی شدگی پیشینیان ما (اجداد و نیاکان انسان در سده ها و هزاره های قبلی) به وجود آمده می تواند قابلیت تصمیم گیری و دخالت خرد را از انسان گرفته و تابعیت بی چون و چرا از این تعاریف را در دستور کار خویش قرار دهد. مثلا دستور صریح لزوم استفاده از لوازم میکاپ برای زنان جزئی از این شرطی شدگی ها بوده و در یک حالت معکوس می تواند به شکل دیگری عمل نماید. منظور از این مثال این است که در حقیقت هیچ لزوم یا تمایلی در یک نوزاد دختر و یا نوباوه برای آرایش وجود ندارد و اگر از ابتدا و در بدو تولد یک دختر بچه، چنین آموزشی وجود نداشته باشد و به طور کامل لوازم آرایش را از زندگی او حذف کنیم و هیچگونه تشویق یا اشاره ای در این باره صورت نگیرد، این احتمال وجود دارد که در چنین شرایطی هیچگونه تمایلی برای استفاده از لوازم آرایش در این دختر بچه برای ابد به وجود نیاید. بنابراین می توان به قطعیت گفت که بخش بزرگی از گرایش به میکاپ و دگرگونی چهره، ریشه در تعاریف اجتماعی و شرطی شدگی هایی دارد که در دوره های گمشده ای از زندگی پیشینیان وجود داشته و به شکلی سینه به سینه به زندگی امروزی انسان انتقال پیدا کرده است. یک مثال واضح در مورد چنین شرطی شدگی هایی، مثال مادری است که از سوسک وحشت داشته و این ترس را با رفتار خویش به فرزند خود منتقل می نماید (در صورتی که سوسک به هیچ وجه تهدیدی برای زندگی انسان نیست) و در یک حالت آزمایشگاهی و با حذف تاثیر شرطی شدگی مادر بر فرزند، به طور قطع می توان گفت که کودک در مواجه با سوسک هیچ واکنشی مبنی بر ترس از خود نشان نخواهد داد مگر اینکه جانور، به طور مستقیم باعث ترس یا آزار فیزیکی کودک شود.

 ترس از پیر شدن و روان شناسی میکاپ

یکی دیگر از موضوعاتی که در روان شناسی میکاپ مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد، ترس افراد از پیر شدن بوده که باعث پناه بردن به استفاده افراطی از لوازم آرایش و همچنین زیورآلات می شود. بسیاری از افراد به دلیل عدم وجود یک فرهنگ سازی درست درباره معنای زندگی و دوره های مختلف زندگی انسان و همچنین آگاه نبودن از اهمیت وجود هر یک از این دوره ها در پرورش و تکامل مغزی و قلبی انسان، دچار یک ترس بی دلیل از فرایند پیری پوست و بدن خود می شوند که برای پس زدن این احساس به افراط در آرایش لباس و چهره خود روی آورده و به نوعی مبتلا به اعتیاد آرایشی می شوند. وجود یک فرهنگ سازی درست و همچنین اختصاص دادن زمان و انرژی کافی برای یک زندگی کامل و صحیح در هر دوره ای می تواند نگرش انسان را نسبت به دوره فعلی و همچنین دوره های آتی نرم و دوستانه کرده و شهامت او را برای مواجه شدن با وقار و آرامش درونی در هنگام کهولت سن تقویت نماید.

ضایعات پوستی و تاثیر منفی آن در روحیه افراد

یکی دیگر از دلایل اعتیاد آرایشی در روان شناسی میکاپ می تواند وجود ضایعاتی پوستی بوده که در دوره های مختلف سنی به فراخور تغییرات هورمونی و یا شیوه ناصحیح زندگی به وجود می‌آید. در اینجا اهمیت لزوم استفاده از یک رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی احساس شده و می تواند تا حد زیادی از به وجود آمدن ضایعات پوستی جلوگیری کرده و یا در درمان آنها نقشی مفید و موثر داشته باشد. همچنین آگاهی از چگونگی آراستگی صورت که دارای چند گام اصلی و کلاسیک است می تواند به از بین رفتن چنین ضایعاتی کمک نماید.

بررسی عوامل موثر در روان شناسی میکاپ

• ترس به عنوان اصلی ترین انگیزه در روان شناسی میکاپ
• خود کم بینی انسان نسبت به قدرت طبیعی حیوانات در استتار و حفظ بقاء
• انگیزه جذب جنس مخالف جهت پیوند
• تنفر از وراثت
• شرطی شدگی های پیشینیان و انتقال سینه به سینه به انسان امروزی
• فرار از خود حقیقی (دروغگویی به خود)
• ماسک شخصیتی
• انحراف تمرکز از یک ایراد به یک جذابیت کاذب
• عدم پذیرش ارزش دوره های مختلف زندگی و سیر طبیعی آن از کودکی به کهنسالی
• عدم خودباوری در دنیای مدرنیته