خطر پنهانکاری های مالی در زندگی مشترک

خیلی از زوج ها به دلیل مشکلات مالی و ناتوانی حل آنها از یکدیگر جدا می شوند و نمی توانند در ادامه راهی که خودشان انتخاب کرده اند، با یکدیگر قدم بردارند. در این مطلب دکتر محمدرضا خدایی، روان پزشک عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره چگونگی حل مشاجرات مالی همسران، پاسخگوی پرسش هایمان شده است.

چقدر ضرورت دارد زوج ها درباره مسائل مالی خود، پیش از ازدواج با یکدیگر صحبت کنند؟

خیلی زیاد! یکی از مسائلی که باید حتما درباره آن صحبت شود، مسائل مالی است. بازگو کردن این مساله درست مثل مطرح کردن سن ازدواج، میزان تحصیلات، فرهنگ خانواده ها و... مهم است. کسی که می خواهد ازدواج کند باید بداند که همسرش از نظر مالی چقدر توانایی دارد و حتی مرد باید درباره پتانسیل ها و میزان درآمدی که در آینده به دست خواهدآورد، صحبت کند؛ اینکه مثلا در ۱۰ سال آینده با توجه به شغلی که دارد میزان حقوقش چقدر بیشتر خواهدشد؟

چون ممکن است این مساله در آینده شکافی بین زوج ایجاد کند. ضمن اینکه بهتر است افراد به توانایی های بالقوه خودشان تکیه داشته باشند تا بالفعل چون این موضوع به آنها انگیزه می دهد که سطح زندگی خود را ارتقا دهند و سعی کنند روز به روز در کارشان پیشرفت کنند آن هم برای داشتن یک زندگی آسوده تر و بهتر.

به نظر شما چه باید کرد تا من و تویی بین زوج از بین برود؟

به نظرم باید در وهله اول انتظارات خود را نسبت به توانایی های فرد طلب کنیم و بعد هم تا حد زیادی درباره مسائل مالی و میزان درآمد با یکدیگر صحبت کنیم. البته من و تویی زمانی بین زوج به وجود می آید که احساس خوبی به یکدیگر ندارند. اگر همدلی و مهربانی بین زوج وجود داشته باشد هیچ وقت این رفتار بین آنها شکل نمی گیرد و از این نظر اختلافی نخواهند داشت.

زن یا شوهری که صداقت در رفتار و کلامشان وجود دارد هیچ گاه اجازه شکل گیری چنین رفتاری را نمی دهند و با رفتاری مناسب مسائل مالی خانواده را حل خواهند کرد. بنابراین توصیه می کنم قبل از اینکه چنین رابطه ای بین زوجین شکل بگیرد سعی کنند با صداقت و مهربانی با یکدیگر رفتار کنند تا به ما تبدیل شوند، نه من و تو.

خیلی از اختلاف ها بر سر این موضوع است که مرد قبل از ازدواج قبول می کند که همسرش حقوقش را در خانه خرج نکند اما پس از ازدواج زیر حرفش می زند و از همسرش می خواهد او هم بخشی از حقوقش را در خانه خرج کند. این موضوع را چطور می توان حل کرد؟

معمولا پیش از ازدواج روابط عاطفی بین زن و مرد انقدر پررنگ است که ممکن است هر چیزی را بپذیرند چون در آن زمان فقط به این نکته فکر می کنند که هرچه زودتر زیر یک سقف بروند، در حالی که باید شرایط زندگی ایده آل را از همان زمان مهیا کرد. به هرحال این مساله گاهی بین زوج اتفاق می افتد که کم هم نیست. پیشنهاد می کنم خانم ها حتما سهمی را برای خود قرار بدهند که پس از ازدواج با چنین مساله ای روبرو شوند چون گاهی فشارهای مالی آنقدر زیاد است که مرد برخلاف میلش مجبور می شود چنین خواسته ای از همسرش داشته باشد. از طرف دیگر به آقایان هم توصیه می کنم سعی کنند پیش از ازدواج قول هایی را به همسرانشان بدهند که می دانند از عهده آن برخواهند آمد.

به هرحال با سعه صبر، همدلی و مشورت گرفتن از بزرگ ترها می توان مشکلات را حل کرد. ضمنا بایدبه این نکته هم اشاره کنم که معمولا در ۲ سال اول زندگی ناسازگاری ها و توقعات (از جمله ناسازگاری ها و توقعات مالی) زیادی بین همسران وجود دارد ولی پس از گذشت زمان خیلی از مسائل به مرور حل خواهدشد. به همین دلیل زوج نباید در این مدت محیط زندگی را به میدان جنگ و رقابت تبدیل کنند چون بعدها دودش به چشم خودشان خواهدرفت.

قدر الزام وجود دارد که زوج از میزان درآمد یکدیگر باخبر باشند؟

ما در این مورد یک قانون داریم و یک عرف. طبق قانون هرکسی مستقل است و می تواند رازهایی برای خود داشته باشد اما براساس عرف و اخلاق بهتر است وقتی کسی پیوندی را با فرد دیگری می بندد با او صادق باشد و به او دروغ نگوید. به همین دلیل بهتر است زوج از میزان درآمد یکدیگر اطلاع داشته باشند.

البته این را هم بگویم که هم زن و هم مرد باید پس اندازی برای خود داشته باشند تا بتوانند در شرایط خاص از آن استفاده کنند. به خصوص اینکه زن باید از نظر مالی یک استقلال و ضریب اطمینانی داشته باشد تا اگر اتفاقی افتاد دستپاچه و محتاج نشود. از طرفی دیگر بهتر است اگر زوج در طول زندگی خانه، ماشین و... می خرند به اسم هر ۲ نفر باشد تا اطمینان بیشتری به یکدیگر داشته باشند و بتوانند با حس بهتری برای بالابردن سطح زندگی شان تلاش کنند.

خیلی از مردها پس از ازدواج معتقدند چون همسرشان کار می کند و حقوق دارد خودش باید خرج خودش را بدهد. این فکر چقدر از نظر شرعی و قانونی درست است؟

به هیچ وجه درست نیست؛ هم از نظر قانون و هم از نظر شرع. قبلا هم اشاره کردم اگر زن خودش دوست داشته باشد، می تواند بخشی از درآمدش را به خانه بیاورد، وگرنه اجباری در این مورد وجود ندارد. ضمن اینکه از نظر قانون و شرع مرد باید به زن خرجی و نفقه بدهد و اگر مردی چنین خواسته ای از همسرش داشته باشد باید با رضایت او باشد وگرنه با رفتن نزد یک مشاور خانواده و کمک گرفتن از او درصد حل این مشکل بربیایند.

به نظر شما، بهترین راه حل برای رسیدن به تفاهم برای حل مشکلات مالی میان زوج چیست؟

اینکه با یکدیگر صادق باشند و پنهانکاری نداشته باشند. البته پنهانکاری ای که روی رابطه آنها اثر منفی می گذارد و اینکه اگر در این مورد خاص مشکلی با هم دارند، سعی کنند با گفت و گو به یک راه حل مناسب برسند.

یکی از موضوع هایی که افراد باید پیش از ازدواج، آن را جدی بگیرند، این است که حتما در مورد مسائل مالی با یکدیگر صحبت کنند و اگر شبهاتی در این زمینه وجود دارد حتما آن را برطرف کنند چون اگر این قبیل مسایل حل نشده باقی بمانند، ممکن است پس از ازدواج باعث بروز مشکلات بزرگ تری میان آنها شود.

لازم است زن و شوهر درباره درآمد یکدیگر اطلاع کافی داشته باشند چون مثلا زنی که میزان درآمد همسرش را می داند هم اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کند و هم می تواند میزان دخل و خرج خانه را بسنجد و برای آن برنامه ریزی کند اما وقتی مرد میزان درآمدش را از همسرش پنهان می کند هم حس ناامنی در زن ایجاد می شود و هم رابطه شان سرد خواهدشد چون زن دیگر خودش را محرم راز همسرش نمی داند و از همین جا اختلاف ها بین آنها آغاز می شود.

از طرفی رابطه ای که در آن من و تویی وجود داشته باشد یک رابطه سالم نخواهد بود و اسم آن دیگر زندگی مشترک نیست. به همین دلیل پیشنهاد می کنم که همسران سعی کنند در این مورد با یکدیگر به تفاهم برسند تا دلخوری ای بین آنها وجود نداشته باشد. قطعا می توان با یک برنامه ریزی مناسب مشکلات مالی خانواده را حل کرد. از یاد نبریم که پنهانکاری در یک رابطه نه تنها خوب نیست بلکه آن رابطه را به سمت تزلزل و نابودی سوق خواهدداد.