چگونه مشکل عدم تمرکز را درمان کنیم؟

بنابر این همه افراد توانایی تمرکز دارند و تمرکز نسبی است یعنی کسی نمی تواند ادعا کند کاملا حواس پرت است ویا همیشه تمرکز حواس دارد.

تمرکز گاهی ساده است و گاهی مشکل. تمرکز در موضوع هایی که نیاز به تفکرو تجزیه و تحلیل دارند مشکل و تمرکز در موضوع هایی که جنبه ی تفریحی و سرگرمی دارند، بسیار آسان است.

تمرکز حواس:
یعنی عوامل حواس پرتی را به حداقل رساندن… تمرکز هر شخص به نسبت کاهش عوامل حواس پرتی او افزایش می یابد و بنا به تغییرات موقعیت ذهنی و محیطی او تغییر می کند. بیشتر افراد گمان می کنند که تمرکز یک امر ذاتی و تغییر آن ناممکن است، در حالی که تمرکز یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود و هر کس با هوش عادی خود می تواند به آن دست یابد. پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد. یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشند توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و بر عکس. لذا حواس پرتی؛ یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کاری و فرو رفتن در افکار و تخیلات و یا انجام کار دیگر.

منشاء حواس پراگندگی:
حواس پرتی یا منشاء ذهنی و درونی دارد و یا منشاء بیرونی و محیطی

حواس پرتی درونی و ذهنی:
عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشه هایی که موانعی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند. این موقع شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم وغصه ، نگرانی، گرسنگی و تشنگی ، سردی و گرمی ، ترس و خشم و شادی ، سردرد و … می باشد.

حواس پرتی بیرونی و محیطی:
آنچه که به محیط پیرامون فرد ارتباط پیدا می کند و یا تحریکات غیر عادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شوند مانند نور شدید و نور ضعیف، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و نظایر این ها ممکن است فرایند تمرکز حواس را با اشکال مواجه کنند.

رهایی از حواس پرتی و ایجاد تمرکز حواس در افراد مختلف، متفاوت است و به حالت درونی، تجربه ها مکان و موقعیت آن ها بستگی دارد. برخی از افراد اظهار می دارند که من آدم کاملا حواس پرتی هستم و برخی دیگر می گویند نمی توانم تمرکز حواسم را به روی کاری حفظ کنم. در حالی که این تفکر غلط است و هیچ کس نباید خود را فردی کاملا حواس پرت یا فاقد تمرکز حواس بداند بلکه بهتر است وقتی که تمرکز حواس فردی دچار اختلال شد، بگوید در این لحظه و در محیط فعلی حواس پرتی من بیشتر و میزان تمرکزمن کمتر است. لذا حواس پرتی بیشتر علل درونی دارد و به طبیعت خود فرد، ویژگی ها، حالات روحی و روانی، و عادات فردی بستگی دارد.

بی شک حواس پرتی بیرونی آسانتر از عوامل حواس پرتی درونی بر طرف می شود . پس می توان بدون توجه به عوامل محیطی مانند: سرو صدای زیاد، شلوغ بودن محیط و حتا داخل مترو، سرویس و هنگام مسافرت تمرکز حواس خود را حفظ کرد. اما نمی توان در حال گرسنگی و یا تشنگی شدید، نگرانی و ناراحتی و دگرگونی فکر و اندیشه با تمرکز مطالعه کرد و یا کار دیگری را با تمرکز انجام داد و مطالعات و یا تجربیات زیادی این موضوع را تائید کرده است که یک انسان می تواند در محل پر سرو صدا و نا آرامی با تمرکز و توجه کافی مطالعه کند.

حواس در هر کاری از جمله مطالعه و درس خواندن – از ضروریات قطعی است. تمرکز حواس، حالتی ذهنی و روانی است که در آن حالت، تمام قوای حسی، روانی و فکری انسان روی موضوع خاصی متمرکز می شود و تضمین کننده امر یادگیری و انجام صحیح کارها و رهایی از خطرات احتمالی است.

بیشتر افراد به دلایل عمده زیر، با عدم تمرکز فکر و حواس مواجه می شوند:

1- رسانه های اجتماعی
آیا شما نیز با آشفتگی ذهنی زندگی می کنید و مشکل عدم تمرکز دارید؟ در این جا به چند عامل عدم تمرکز و راه های برطرف کردن آن اشاره می کنیم.

در ابتدا به رسانه های ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی می پردازیم. در این ارتباطات ممکن است شما در یک روز بطور مثال کار خود را چندین بار قطع کنید و بسادگی با دوستانتان از طریق این رسانه ها ارتباط بر قرار کنید و زمانی که بر سر کار خود باز می گردید مجبور باشید کمی از عقب تر ادامه دهید تا ذهنتان بتواند دوباره بر روی آن کار متمرکز شود.

راه حل :
اجتناب از ورود به سایت ها رسانه های اجتماعی در حالی که مشغول به کار هستید ا گر احساس می کنید باید به بررسی این شبکه ها بپردازید این کار را در زمان استراحت خود انجام دهید تا مجبور نباشید تمرکز ذهنی خود را بر هم زنید .اگر شما نمی توانید در برابر چک کردن آن ها مقاومت کنید، لپ تاپ یا گوشی خود را از دسترسی به اینترنت برای چند ساعت خارج کنید.

2- تلفن همراه شما
شاید حتی مخرب تر از ایمیل، زنگ تلفن همراه شما باشد! گاه ایمیل را می توان نادیده گرفت اما معمولا صدای زنگ موبایل را خیر. شما با شنیدن صدای موبایل تان کار خود را قطع می کنید و زمانی را به صحبت کردن صرف می کنید و دوباره بر سر کار خود باز میگردید که این خود سبب بر هم خوردن تمرکز است.

راه حل
شماره تماس گیرنده را ببینید و اگر تماس فوری نیست، اجازه دهید آن به پست صوتی شما منتقل شود ا گرشما در حال کار بر روی یک پروژه ویژه اید، باخاموش کردن گوشی خود به طوری کلی از وسوسه جواب دادن در امان بمانید. در زمان هایی که به این کار اختصاص می دهید پیام های صوتی تان را گوش کنید و به آن پاسخ دهید.

3- ایمیل های بیش از حد
چیزیکه در مورد ایمیل وجود دارد وسوسه ی این است که در صورت دریافت به سرعت به بررسی آن بپردازید و به آن پاسخ دهیم ا گر چه بسیاری از ایمیل ها مربوط به کارند، آنها هنوز هم به عنوان یک عامل ممکن است حواس شما را از کار فعلی تان پرت کنند و اگر قرار باشد شما به طور مداوم کار خود را متوقف کرده و به ایمیل ها پاسخ دهید پیشرفت زیادی در انجام کارهایتان حاصل نخواهید کرد.

راه حل :
به جای چک کردن ایمیل به طور مداوم، زمان های خاصی را برای این منظوراختصاص دهید. در طول بقیه روز شما می توانید برنامه چک کردن ایمیل خود را تعطیل کنید این کار به شما اجازه می دهد تا بدون قطع کردن دائم کارتان و برهم خوردن تمرکز بدون وقفه به انجام آن بپردازید.

4- افکار منفی(وسواسی)
اگر شما در مورد کارهای خود مدام نگرانی داشته باشید تمرکز داشتن برای شما سخت می شود. این که شما مدام در مورد کارهایی که انجام داده اید یا می خواهید انجام دهید یا مثلا در مورد مکالمه دیروز خود با دوستتان و…افکاری در سر داشته باشید باعث تحلیل ذهنی و عدم تمرکز شما می شود، افکار آزار دهنده از هر نوع می تواند در حواس پرتی شما نیروی قدرتمندی باشد.

راه حل : یکی از راه های محافظت از افکار آزار دهنده که مدام در ذهن مرور می شوند این است که آنها را بر روی کاغذ بنویسید. یک لیست از کارهای خانه، و یا کارهای دیگری که در برنامه دارید تهیه کنید. حتی کار هایی که می خواستید انجام دهید و نداده اید یا علل نا امیدی های خود و اتفاقات ناخوشایند را در یک دفترچه بنویسید. هنگامی که این افکار بر روی کاغذ می آیند، شما ممکن است بتوانید آنها را از ذهن خود خارج کنید.

5- انجام چندین کار مختلف با هم و دریک زمان:
اگر شما فکر می کنید با انجام چندین کار با هم ودر یک زمان بهتر به تمام وظایف خود می رسید کمی بیشتر فکر کنید!

تحقیقات نشان می دهدکه شما پس از هر تغییر کار تمرکز خود را بر کار از دست می دهید و زمان بیشتری برای انجام آن باید اختصاص دهید نتیجه نهایی این است که انجام سه پروژه به طور همزمان معمولا بیشتر از به تنهایی انجام دادنشان طول می کشد.

راه حل
تا جایی که امکان دارد در صورتی که در حال انجام یک کار هستید به کار دیگری نپردازید، توجه خود را به یک کارمعطوف کنید. اما می توان در کارهایی که چندان نیاز به تمرکز بالا یی ندارند به انجام دو کار به طور همزمان پرداخت مثل مرتب کردن میز کار خود در حالی که با تلفن در حال صحبت هستید.

6- کسالت
بعضی از کارها در طول روز وجود دارد که انجام آن همیشه برای شما جالب تر از مابقی هستند. انجام آن کارهایی که زیاد مورد علاقه تان نیست گاه می توانند سبب تحلیل انرژی و حواس پرتی شوند. پاسخ به تلفن و اینترعت و یا حتی گردگیری میز کار در این مواقع می تواند شمار را از کسالت و گیجی در بیاورد.

راه حل : با خودتان قرار بگزارید که مثلا اگر در بک زمان معین بتوانید کارتان را انجا م دهید می توانید 10 دقیقه استراحت کنید این استراحت می تواند شامل نوشیدن یک فنجان قهوه و یا قدم زنی کوتاه باشد.

7- استرس:
وقتی شما احساس می کنید در سرتان افکار زیادی دارید دچار نگرانی می شوید و نمی توانید به خوبی بر وظایف فردی تان تمرکز کنید و اگر این استرس طول بکشد آسیب های بدی به بدن وارد می شود مثل شانه درد ، تپش قلب، سردرد که همه اینها بر عدم تمرکز شما اثر می گذارد .

راه حل : یادگیری تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن می تواند به شما در تسلط بر افکار استرس زا کمک کند، تسلط بر آن ها باعث می شود دیگر توجه شما را به خود جلب نکنند. در یک مطالعه، محققان دریافتند که افرادی که یک دوره هشت هفته ای مراقبه انجام داده اند در آن زمان توانایی آنان برای تمرکز بر افکار شان بهبود یافته است. اگر شما می توانید یک کلاس مدیتیشن را پیدا کنید و یا به صورت آنلاین مطالعه کنید.

8- افسردگی
اکثر مردم داشتن غم و اندوه را به عنوان مشخصه ای از بروز افسردگی می دانند. اما موسسه ملی بهداشت روان می گوید مشکل در داشتن تمرکز یکی ازعلائم شایع افسردگی است. اگر شما در داشتن تمرکزمشکل دارید، و نیز احساس پوچی، ناامیدی، یا بی تفاوتی می کنید شما ممکن است دچار افسردگی شده باشید.

راه حل:اگر شما فکر می کنید که ممکن است افسرده شده باشید اولین قدم این است که با یک دکتر یا مشاور صحبت کنید. افسردگی قابل درمان است. بسیاری از مطالعات داروهای ضد افسردگی و انواع خاصی از صحبت درمانی را اثر بخش نشان داده اند.

9- خستگی
خستگی و کم خوابی می تواند بر تمرکز شما موثر باشد. مطالعات نشان می دهد خواب بیش از حد یا کم تر می تواند تمرکز و حافظه کوتاه مدت شما را تحت تاثیر قرار دهد

راه حل:اغلب بزرگسالان نیاز به 7تا9 ساعت خواب در هر شب دارند. به جای سوزاندن انرژی در شب، خواب یک اولویت است. خوابیدن به اندازه و به موقع کمک خواهد کرد شما در ساعات بیداری خود تمرکز بیشتری داشته و کار بیشتری انجام دهید. همچنین، توجه داشته باشید که در روز شما احساس هوشیاری بیشتری می کنید.

10- گرسنگی
مغز نمی تواند بدون سوخت تمرکز کند، بنابراین حذف وعده های غذایی به خصوص صبحانه یک عامل نداشتن تمرکز است. تحقیقات نشان می دهد حافظه کوتاه مدت و تمرکز در زمانی که شما تغذیه ندارید کمتر است.

راه حل:گرسنگی را با رساندن غذاها به مغز و داشتن یک منبع سوخت ثابت از بین ببرید.همیشه صبحانه بخورید، خوردن منابعی با پروتئین بالا مثل پنیر وآجیل، کاهش در مصرف کربوهیدراتهای ساده (شیرینی، ماکارونی)، انتخاب کربوهیدرات های پیچیده (غلات سبوس دار)

11- ADHD (سندروم بیش فعالی)
اختلال بیش فعالی با عدم توجه (ADHD) تنها یک مشکل برای کودکان نیست. بیش از نیمی از بچه ها یی که با ADHD رشد می کنند و با همین علایم بزرگ می شوند. علائم معروف این بیماری شامل توجه کم و کوتاه و مشکل عدم تمرکز بر وظایف است.

راه حل:گر شما مشکل عدم تمرکز، و یا کمبود توجه دارید از یک پزشک یا مشاور در موردADHD بپرسید. راه هایی برای مدیریت شرایط، از جمله رفتار درمانی و داروهای خاص برای درمان وجود دارد.

همانطور که می بینید سندروم بیش فعالی فقط یکی از دلایل اختلال تمرکز است ، بنابراین سریع به خودتان برچسب نزنید و عوامل دیگر را به خوبی بررسی کنید.

12- دارو ها
متاسفانه، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی می تواند در داشتن تمرکز مداخله کند و این موضوع ممکن است در مورد سایر دارو ها نیز صدق کند.

راه حل:گفتگو با دکتر یا داروساز خود در مورد اینکه دارو و یا مکملی که مصرف می کنید ممکن است بر تمرکز شما موثر باشد بهترین راه حل می باشد. اگر به این نتیجه رسیدید که دارو بر تمرکز شما اثر دارد فکر نکنید چاره ای ندارید شما می توانید از پزشک خود در مورد عوض کردن نوع دارو یا مقدار مصرف آن سوال کنید. خیلی از عوارض داروها با جایگزین شدن داروی دیگر از بین می روند.