تقویت هوش کودک با بازی های آسان
بازی اول: آوازخواندن
تحقیقات نشان می‌دهد هر چه کودک زودتر با موسیقی آشنا شود، توانایی بیشتری برای درک موسیقی و لذت بردن از آن پیدا می‌کند.
با آوازخواندن، توانایی و حساسیت کودکتان را نسبت به موسیقی تقویت کنید.
اگر نمی‌توانید شعری را با گام‌های درست یا با آهنگ خوشایند بخوانید اصلاً مهم نیست. مهمترین مسئله این است که از آوازخواندن لذت ببرید.
نوع بازی:
می‌توانید شعرهای زیر را برایش بخوانید؛ البته هر شعر دیگری هم که بلد باشید و آن را دوست داشته باشید و آن را دوست داشته باشید برای این بازی مناسب است:
– صبح که از خواب پا میشم.
– به به هوا عالیه!
– موش موشک من
– خدا، خدای مهربون
– تپلویم تپلو
– شعر را از نوع بخوانید و همزمان از حرکتهای دست و صورت‌تان نیز استفاده کنید.
– دست کودک نوپایتان را برای دست زدن، بای‌بای کردن و امثال آن بگیرید و تکان دهید. اول خودتان حرکت را انجام دهید و بعد اجازه دهید کودکتان این کار را بکند.
– از آوازخواندن با کودکتان در هر ساعتی از شبانه‌روز لذت ببرید، مثلاً وقتی توی اتومبیل هستید یا توی صف سوپرمارکت ایستاده‌اید یا در مطب دکتر نشسته‌اید. تمام اوقات برای آواز خواندن باکودک مناسب است.
بازی دوم: جنسش چیه
تحقیقات نشان می‌دهد آن دسته از بچه‌هایی که در محیط‌هایی بزرگ می‌شوند که به میزان زیادی در معرض زبان و گفتگوهای کلامی هستند تقریباً در اکثر موارد تا سه سالگی در حرف زدن مهارت کامل پیدا می‌کنند.
کسانی که در کودکی از شنیدن زبان بی‌نصیب مانده‌اند، در آینده دچار مشکل می‌شوند و باید زحمت زیادی برای یادگرفتن و مهارت یافتن در آن بکشند، هر چقدر هم که آدم‌های باهوشی باشند و یا تحت آموزش‌های وسیع قرار بگیرند.
این بازی حس لامسه کودک را تقویت می‌کند و باعث می شود بافت‌های مختلف را بهتر درک کند. بعلاوه مهارت های زبانی او را نیز تقویت می‌کند.
نوع بازی:
– اشیا مختلفی را که بافت‌های جالبی دارند در اختیار کودکتان قرار دهید تا به آنها دست بزند و تفاوت‌هایشان را احساس کند؛ مثلاً یک چیز سفت (چوب یا سنگ) و یک چیز نرم (اسباب‌بازی اسفنجی)
-دستش را روی شی سفتی که انتخاب کرده‌اید بگذارید و اسم آن شی را همراه با صفت سفت بگویید.
– برای مثال بگویید: چوب سفت حالا دست‌تان را روی شی سفت دیگری بگذارید و دوباره نامش را بگویید، مثلاً میز سفت
– این کار را چند بار تکرار کنید و بعد اشیاء نرم را به او معرفی کنید، مثلاً یک پتوی نرم یا بالش نرم.
– کلمه سفت را با لحن خشن و کلمه نرم را با لحن خیلی ملایمی ادا کنید.
بازی سوم: می‌یای با هم بازی کنیم؟
تحقیقات نشان می‌دهد که آهسته و شمرده صحبت کنید تا کودک نوپای شما بتواند تک تک کلمه‌ها را از هم تشخیص دهد. تأکید کردن روی یک کلمه یا تکرار کردن آن هم می‌تواند مفید باشد.
این بازی روشی سرگرم‌کننده و جالب برای تقویت مهارت‌های زبانی کودک است.
نوع بازی:
– یکی از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه‌اش را بردارید (مثلاً خرس عروسکی‌اش) و آن را به گوش‌تان نزدیک کنید، طوری که انگار دارید به حرف‌های خرس گوش می‌دهید. به کودکتان بگویید: آقا خرسه می‌گه می‌یای با هم بازی کنیم؟
– جمله ؟می‌یای با هم بازی کنیم؟ را با صدای بلند بگویید.
– خرس عروسکی را به کودک نوپایتان بدهید و از او بپرسید، آقا خرسه چی می‌گه؟
– بازی را با سئوال کردن درباره اینکه سایر اسباب‌بازی‌ها یا وسایل توی اتاق چه می‌گویند ادامه دهید. برای مثال بگویید: صندلی می‌گه: بشین روی من.
– همیشه وقتی دارید به جای اسباب‌بازی یا شیءای صحبت می‌کند، با صدای بلند حرف بزنید.
بازی چهارم: غلتاندن توپ
تحقیقات نشان می‌دهد که هر حرکت جدیدی باید بارها و بارها تکرار شوند تا جریان‌های عصبی را که از نواحی فکری مغز به قشر حرکتی و از انجا به اعصاب مرتبط با عضلات می‌روند، تقویت کند.
شما با غلتاندن توپ به سمت کودکتان و تشویق کردن او به غلتاندن مجدد آن به سمت خودتان می‌توانید مهارت‌های حرکتی او را تقویت کنید.
کودک نوپای شما به سنی رسیده که غلتاندن توپ برایش بازی مفرح و سرگرم‌کننده‌ای است. بازی زیر را با او انجام دهید.
نوع بازی:
– با کودکتان روی زمین بنشینید. اسمش را صدا بزنید تا توجهش به شما جلب شود و به شما نگاه کند بعد توپ را به سمت او بغلتانید.
– او را تشویق کنید تا توپ را دوباره به سمت شما بغلتاند.
– در حین غلتاندن توپ با لحن آهنگینی بگویید؛ توپ رو قل می‌دم طرفِ…….. (اسم کودک).
– وقتی کودکتان توپ را به طرف شما غلتاند بگویید: (اسم کودک)…….. توپ رو قل می‌ده طرفِ (بابا).
– فقط زمانی این جمله‌ها را بگویید که توپ واقعاً بین شما دو نفر رد و بدل می‌شود.
بازی پنجم: بلوک بازی
تحقیقات نشان می‌دهد مهارت‌های حرکتی بزرگ و کوچک به طور مستقل از هم پرورش پیدا می‌کنند، گرچه هر دو به مبناهای فیزیکی یکسانی نیاز دارند.
اگر کودکی در طول یک هفته انرژی زیادی را روی مهارت‌های حرکت بزرگ بگذارد، فرصت کافی برای تقویت مهارت‌های حرکتی کوچکش نخواهد داشت.
روی هم چیدن بلوکها به پرورش مهارت‌های حرکتی کوچک فرزندتان کمک می‌کند.
نوع بازی:
– می‌توانید این کار را با بلوک‌های آماده هم انجام دهید، ولی اگر خودتان بتوانید بلوک‌های موردنظرتان را درست کنید، جالب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر است.
– با استفاده از قوطی‌های خالی شیر، بلوک‌های یک بار مصرف درست کنید. آنها را با بند به هم ببندید و روی قوطی‌ها را با کاغذ بپوشانید.
– کودکتان را تشویق کنید با مداد شمعی یا با عکس برگردان بلوکها را تزئین کند.
– با کودکتان شروع به بازی کنید و بلوکها را روی هم بگذارید. هر بار که بلوکی را روی بلوک دیگر گذاشت، او را تشویق کنید.
– بعضی وقت‌ها کودکتان از خراب کردن چیزی که ساخته است بیشتر خوشش می‌آید.
بازی ششم: وقت قصه
تحقیقات نشان می‌دهد که خواندن کتاب با صدای بلند برای کودکان باعث فعال‌شدن قوه تخیل آنها می‌شود و میزان شناخت آنها را از دنیای اطراف‌شان بیشتر می‌کند. به علاوه کمک می‌کند مهارت‌های زبانی و شنیداری‌شان تقویت شود و آنها را آماده می‌کند تا زبان نوشتاری را درک کنند.
این بازی به تقویت مهارت‌هایی که کودک قبل از شروع خواندن، باید آنها را یاد بگیرد کمک می‌کند. در ضمن او را به کتاب و کتابخوانی علاقمند می‌کند.
وقتی می‌خواهید برای کودکتان کتابی بخوانید نکات زیر را به خاطر داشته باشید؛
– کتاب خواندن برای کودکان نوپا ممکن است سخت و خسته‌کننده باشد، فراموش نکنید که بچه‌ها دوتا چهار دقیقه بیشتر نمی‌توانند آرام بنشینند.
– بچه‌های نوپا از کتاب‌هایی خوش‌شان می‌آید که پر از تصاویر بچه‌هایی باشد که کارهای آشنایی مثل غذا خوردن، دویدن و خوابیدن را انجام می‌دهند.
– کتاب‌هایی که درباره سلام و خداحافظی کردن باشند، در میان بچه‌های این گروه سنی محبوبیت زیادی دارند.
– داشتن شعر و متن‌های ساده‌ای که برای کودک قابل حدس زدن باشد، معیارهای خوبی برای انتخاب کتاب هستند.
– برای اینکه توجه کودکتان را به کتابی که دارید برایش می‌خوانید بیشتر جلب کنید، نام او را با نام کودک قهرمان داستان عوض کنید.
– شما می‌توانید در هر جایی برای کودکتان کتاب بخوانید، روی تخت، توی حمام (البته با ا ستفاده از کتاب‌های ضد آب!)، روی زمین یا توی تاب.
بازی هفتم: در آغوش گرفتن
تحقیقات نشان می‌دهد کودکان عاشق والدین‌شان هستند. روانشناسان این عشق را دلبستگی می‌نامند. تئوری دلبستگی که نخستین بار جان بالبی روانپزشک انگلیسی در سال ۱۹۵۰ آن را ارائه داد، یکی از ماندگارترین تئوری‌های قرن بیستم در زمینه رشد انسان است.
در آغوش گرفتن کودکتان شیوه بسیار مؤثری برای پرورش دادن توانایی‌های مغزی اوست.
در‌آغوش گرفتن کودک در مواقع خطر حتی از این مهم‌تر است چون باعث می‌شود کودک آرامش خاطر پیدا کند.
– اگر کودک شما دارد در جایی پرسه می‌زند که نباید می‌رفته، او را بلند کنید و در آغوش بگیرید و برایش توضیح دهید که : تو نباید بری اونجا چون خطرناکه.
– او از لحن صدای شما می‌فهمد کاری که انجام داده کار اشتباهی بوده است.
– علاوه بر این، وقتی کودکتان را این طور در آغوش می گیرید و با او حرف می‌زنید، می‌فهمد که به او اهمیت می‌دهدی و می‌خواهید از او محافظت کنید.
بازی هشتم: رفتن به پارک
تحقیقات نشان می‌دهد کمک به رشد مغز کودک به این معناست که او را مدام در محیط‌هایی قرار دهیم که هم از نظر عاطفی و هم از نظر فکری غنی باشند و او را به فعالیت و واکنش وادارند.
این بازی مهارت‌های زبانی کودک نوپایتان را تقویت می‌کند.
کودکان تازه راه افتاده عاشق اسباب‌بازی‌ها و حیوانات عروسکی‌شان هستند و اغلب اوقات صدای آنها را می‌شنوید که دارند با عروسک‌هایشان حرف می‌زنند.
این بازی را با کودکتان انجام دهید:
– وانمود کنید می‌خواهید با او و حیوان عروسکی‌اش به پارک بروید.
– سئوال‌هایی از او بپرسید که او را تشویق به حرف زدن کند. مثلاً بگویید: به نظرت خرسی امروز چی بپوشه؟، بیرون هوا سرده؟، اگه خرسی کفش نپوشه، پاهاش چی میشه؟
– این هم چند نمونه سئوال دیگر: به نظرت ناهار رو ببریم توی پارک بخوریم؟ و میمونت چی دوست داره بخوره؟
– همیشه به جواب‌های کودکتان واکنش نشان دهید چون باعث می‌شود او بیشتر حرف بزند.
– مهارت‌های زبانی برای زمانی هم که کودکتان بزرگتر می‌شود و خواندن یاد می‌گیرد ضروری است.
بازی نهم: لبخند بزن!
تحقیقات نشان می‌دهد که تجربه‌های حسی کودک و ارتباطات اجتماعی او با بزرگسالانی که احساس می‌کند مواظب و پشتیبان او هستند، توانایی‌های ذهنی‌اش را تقویت می کند.
این بازی به کودک کمک می‌کند خودش و توانایی‌هایش را بهتر بشناسد.
– همراه با کودکتان در آینه نگاه کنید.
– همین‌طور که کودکتان دارد در آینه به خودش نگاه می‌کند از او بخواهید این کارها را انجام دهد:
– لبخند بزند.
– زبانش را بیرون بیاورد و آن را وارسی کند.
– دهانش را باز و بسته کند.
– به دندان‌هایش نگاه کند.
– چیزی برای خوردن به او بدهید و بگذارید همین‌طور که دارد غذایش را می‌جود، خودش در آینه تماشا کند (البته، با دهان بسته!
بازی دهم: صدای اسباب‌بازی
تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض انواع مختلف محرک‌های موسیقیایی و تقویت‌کننده‌های مهارت‌های شنیداری در سال‌های اولیه زندگی برای رشد ذهنی کودک بسیار مهم است.
ببینید کودکتان دوست دارد با چه اسباب‌بازی‌هایی بازی کند، او را تشویق کنید صداهای اسباب‌بازی‌ها را در آورد.
از او بخواهید صداهای زیر را از خودش درآورد:
– صدای قطار
– صدای ماشین
– صدای ساختگی حیوانات عروسکی
– صدای ریختن تکه‌های لگو: هر چه ساختمان ساخته شده بلندتر، صدا بلندتر.
