۱۰ دستاورد مهم زندگی ماهاتما گاندی که شخصیت برتر قرن شناخته شد
او کار و فعالیت خود را به عنوان یک وکیل آغاز کرد و در حالیکه با سرکوب نژادی در آفریقای جنوبی مبارزه می‌کرد، شهرت و آوازه‌اش گسترش یافت. پس از آن به کشور خودش بازگشت تا رهبری جنبش استقلال را برعهده بگیرد. به این ترتیب مبارزات برجسته‌ای از جمله رژه نمک یا ساتیاگراهای نمک و جنبش ترک هندوستان معروف به جنبش ماه اوت را آغاز کرد.
شهرت ماهاتما گاندی در استفاده موفقیت آمیز او از روش هایی غیرخشونت آمیز از قبیل نافرمانی مدنی است. گاندی منبعی الهام بخش برای بسیاری از رهبران دنیا از جمله مارتین لوتر کینگ جونیور( رهبر جنبش حقوق مدنی امریکایی‌‌های افریقایی تبار) بود و در هندوستان هم بطور غیررسمی لقب پدر ملت را گرفته بود. در این مقاله ۱۰ دستاورد مهم زندگی ماهاتما گاندی ، یکی از بزرگ‌ترین رهبران جهان، را با هم می‌خوانیم.
۱.گاندی با تبعیض نژادی آفریقای جنوبی مبارزه کرد
ماهاتما گاندی به عنوان نماینده قانونی بازرگانان هندوستان در دوربان(مهم‌ترین شهر بندری قاره افریقا) در سال ۱۸۹۳ وارد افریقای جنوبی شد. پس از آن با تبعیض‌های فاحشی که در نتیجه رنگ پوست مردم افریقای جنوبی در این کشور شایع شده بود روبه‌رو شد و تصمیم گرفت که با سرکوب نژادی مبارزه کند. در این زمان، مجلس ناتال در آستانه وضع قانونی قرار داشت که به موجب این قانون عدم صلاحیت رای دهندگانی که نژاد اروپایی نداشتند برای شرکت در انتخابات تایید می‌شد. به این ترتیب، گاندی در مقام رهبری جامعه هندوستان در افریقا به مبارزه با این لایحه برخاست.
این لایحه که بطور موقتی به دلیل اقدامات گاندی به تعویق افتاده بود، در نهایت در سال ۱۸۹۶ به تصویب رسید. اما کنگره هندی‌های ناتال که در مخالفت با این لایحه قرار داشت، جامعه هندوستان در افریقای جنوبی را با یکدیگر متحد ساخت. به همین ترتیب، طولی نکشید که گاندی هم به مبارزی برجسته در دفاع از حقوق جامعه آسیایی در افریقای جنوبی تبدیل شد.
۲. جنبش ساتیاگراهای گاندی در افریقای جنوبی منجر به قانون ۱۹۱۴ امداد هندی‌ها شد
در سال ۱۹۰۶ قانونی در افریقای جنوبی تصویب شد که به موجب آن باید از تمامی مردان آسیایی ساکن استان ترانسوال در افریقا اثرانگشت گرفته می‌شد و لازم بود که همه آنها گذرنامه داشته باشند. در پاسخ به این قانون، گاندی جنبش ساتیاگراها( نیروی حقیقت) در دفاع از مقاومت بدون خشونت را به راه انداخت. او از مردم هندوستان خواست تا با قانون جدید به مبارزه برخیزند و در برابر درد و رنج این مبارزه تاب بیاورند. این جنبش در سال ۱۹۱۳ در اعتراض به مالیاتی ۳ یورویی که بر هندی هایی که سابق بر آن به عنوان نیروی کار در آنجا مشغول به کار بودند و همچنین در اعتراض به ممانعت دولت از به رسمیت شناختن ازدواج هندی‌ها شدت گرفت. ساتیاگراها به مبارزه‌ای ۷ ساله تبدیل شد که در طول آن هزاران نفر از مردم هند زندانی شدند، زیر تازیانه و شلاق و حتی مورد اصابت گلوله قرار گرفتند.
در سال ۱۹۱۴ در نتیجه یک اعتراض عمومی به رفتار خشونت آمیز معترضان صلح آمیز، قانون امداد هندی‌ها به تصویب رسید که به موجب آن پرداخت مالیات ۳ یورویی برای هندی‌ها قطع شد، مراسم ازدواج‌های مرسوم بین هندی‌ها به رسمیت شناخته شد و هندی‌ها اجازه داشتند که آزادانه در ترانسوال رفت و آمد کنند.
۳. ماهاتما گاندی برنده نخستین جنگ نافرمانی مدنی هندوستان در چامپاران بود
گاندی در سال ۱۹۱۵ به هندوستان بازگشت. در آن زمان هندوستان تحت حاکیت بریتانیا قرار داشت. چامپاران منطقه‌ای در ایالت بیهار در هندوستان است. بریتانیایی‌ها کشاورزان این منطقه را مجبور کرده بودند که به جای محصولات غذایی محصولاتی مثل ایندیگو و چیزهایی که درآمدزا هستند را در زمین‌های خود پرورش دهند. کشاورزان این محصولات را با قیمت هایی ثابت و بسیار پایین عمدتا به ارباب‌های انگلیسی می‌فروختند. علاوه بر این، شرایط نامساعد آب و هوایی و مالیات‌های سنگین کشاورزان هندوستان را در فقر مطلق قرار داده بود. گاندی در آوریل ۱۹۱۷ به چامپاران رفت.
او با استفاده از استراتژی نافرمانی مدنی غیر خشونت آمیز رهبری اعتراضات و اعتصاب هایی سازمان یافته علیه ارباب‌ها و مالکان انگلیسی را بر عهده گرفت. سرانجام، مالکان انگلیسی قراردادی را امضا کردند که به موجب آن غرامت، مزد و کنترل بیشتری به کشاورزان اعطا می‌شد و افزایش درآمد و جمع آوری آن تا پایان قحطی لغو می‌شد. در طول این دوران پر از آشوب، مردم به‌تدریج لقب ماهاتما ( روح بزرگ) را به گاندی دادند.
۴. رهبری موفقیت آمیز شورش غیرخشونت آمیز مالیاتی در منطقه کهیدا
در سال ۱۹۱۸ منطقه کهیدا در گجرات هندوستان مورد حمله سیل و قحطی قرار گرفت و تولید محصول در این منطقه به کمتر از ۴/۱ رسید. با این وجود، دولت بریتانیا درخواست کشاورزان و دهقانان مبنی بر معافی از مالیات را نادیده گرفت و با آن موافقت نکرد. ماهاتما گاندی با کمک والابای پاتل– که بعدها وزیر داخله کشور هند شد- جنبشی را راه‌اندازی کردند که در آن کشاورزان علی رغم تهدیدهای دولتی مبنی بر مصادره زمین‌های آنها و هشدارهای دولت مبنی بر عدم عودت اموال مصادره شده، متعهد شدند تا درآمد خود را به دولت واگذار نکنند.
با وجود آنکه اموال و دارایی‌های کشاورزان توسط دولت بریتانیا مصادره شد اما اکثریت کشاورزان پشت گاندی و پاتل ایستادند و از آنها حمایت کردند. پس از گذشت ۵ ماه، در ماه مه سال ۱۹۱۸ دولت مالیات آن سال و سال بعد را به تعویق انداخت، افزایش نرخ کاهش یافت و تمامی اموال مصادره شده بازگردانده شد.
۵. رهبری جنبش مشهور عدم همکاری در آغاز سال ۱۹۲۰
کشتار جلیان والا باغ در تاریخ ۱۳ آوریل ۱۹۱۹ رخ داد که در آن سربازان بریتانیایی ابتدا تنها راه خروجی به جلیان والا باغ را بستند و سپس معترضان آرام و صلح طلب را به آتش کشیدند. در این حادثه نزدیک به ۱۰۰۰ نفر کشته شدند. گاندی در پاسخ به این واقعه جنبش عدم همکاری را به راه انداخت که در آن علاوه بر هر چیز دیگری از مردم هند خواست تا کالاهای ساخت انگلیس را خریداری نکنند؛ موسسات آموزشی و دادگاه‌های قانونی آنها را تحریم کنند، از مشاغل دولتی خود استعفا بدهند و عناوین و القاب بریتانیایی را رها کنند.
جنبش عدم همکاری شهرت فراوانی پیدا کرد و به موفقیت منتهی شد. در فوریه ۱۹۲۲، یک مرد خشمگین هندی در پاسخ به کشته شدن سه نفر از معترضان توسط نیروی پلیس، یکی از ایستگاه‌های پلیس انگلیسی‌ها را به آتش کشید و ۲۲ نفر از کسانی که در آن ایستگاه بودند کشته شدند. در نتیجه این واقعه، گاندی از ترس آنکه مبادا جنبش به خشونت تبدیل شود، آن را متوقف کرد.
۶. ماهاتما گاندی رهبری رژه نمک به سمت دندی را بر عهده داشت
قانون نمک بریتانیا در سال ۱۸۸۲ به تصویب رسید که به موجب آن جمع آوری یا فروش نمک توسط هندی‌ها ممنوع اعلام شد و همچنین مالیات بسیار سنگینی برای تجارت نمک وضع شد. در سال ۱۹۳۰، به مدت ۲۴ روز از تاریخ ۱۲ مارس تا ۶ آوریل، گاندی فاصله‌ای به اندازه ۳۸۸ کیلومتر( ۲۴۱ مایل) را از احمدآباد تا دندی در گجرات پیاده پیمود تا نمک را از آب دریا تولید کند. تا قبل از وضع قانون نمک توسط انگلیسی ها، مردم محلی این منطقه برای تولید نمک از همین روش استفاده می‌کردند. هزاران نفر از مردم هند در رژه نمک یا رژه دندی به گاندی ملحق شدند.
این جنبش اقداماتی گسترده علیه قوانین وضع شده انگلیسی‌ها برای نمک را توسط میلیون‌ها نفر از مردم هند جرقه زد بطوریکه در پی آن ۸۰ هزار نفر از مردم هند زندانی شدند. اگرچه این اقدام هیچ گونه امتیاز انحصاری به دنبال نداشت اما رسانه‌ها بطور گسترده این جنبش را تحت پوشش قرار دادند و پس از آن دنیا به‌تدریج مشروعیت استقلال طلبی مردم هندوستان را دریافت کرد. رژه دندی بعدها برخی از فعالان سیاسی از جمله مارتین لوتر کینگ جونیور را تحت تاثیر خود قرار داد.
۷. گاندی با راه‌اندازی جنبش ترک هندوستان در سال ۱۹۴۲ خواستار پایان حکمرانی انگلیس در هندوستان شد
پس از آغاز جنگ جهانی دوم گاندی اعلام کرد که هندوستان نمی‌تواند بخشی از جنگی باشد که ظاهرا با هدف آزادی دموکراتیک می‌جنگد درحالیکه خود هندوستان از داشتن این آزادی محروم مانده است. به این ترتیب او جنبش ترک هندوستان را در ه ماه اوت ۱۹۴۲ راه‌اندازی کرد و به موجب آن خواستار پایان حکمرانی بریتانیا در هند شد. او در سخنرانی خود با موضوع ” هندوستان را ترک کنید” فریاد برآورد که یا این کار را انجام می‌دهیم یا می‌میریم. تقریبا تمام رهبران کنگره ملی هند در طول سخنرانی او بدون محاکمه زندانی شدند.
سیل عظیم معترضان و تظاهرات کنندگان- علی رغم عدم حضور رهبرانشان- در سرتاسر کشور برخاسته بودند. بریتانیا بیش از ۱۰۰ هزار نفر را دستگیر کرد و صدها نفر کشته شدند. اگرچه انگلستان موفق به سرکوب جنبش ترک هندوستان شد اما دریافت که دیگر قادر نیست بر هندوستان حکمرانی کند. در پایان جنگ جهانی دوم، بریتانیا نشان داد که قدرت به زودی در دست هندوستان قرار خواهد گرفت. گاندی این شورش را متوقف اعلام کرد و نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر از زندانیان سیاسی آزاد شدند.
۸. ماهاتما گاندی چهره‌ای برجسته و پیشرو در به استقلال رسیدن هندوستان بود
ماهاتما گاندی برجسته‌ترین رهبر جنبش استقلال هند بود که همچنان در هندوستان بطور غیررسمی از او به عنوان “پدر ملت” نام برده می‌شود. هندوستان در تاریخ ۱۵ اوت سال ۱۹۴۷ استقلال خود را به‌دست آورد اما همزمان با این استقلال به دو کشور مستقل هند و پاکستان تقسیم شد. پس از آن شورش‌های گسترده‌ای در منطقه‌ای شروع شد که به موجب آنها ۲۰۰ هزار تا ۲ میلیون نفر کشته شدند. ماهاتما گاندی همه مردم را به صلح دعوت کرد. او که در آن زمان ساکن کلکته بود در سن ۷۷ سالگی روزه‌ای گرفت و در پی آن اوضاع منطقه رو به بهبودی رفت. شاید بدون حضور گاندی در هنگام جداسازی هند و پاکستان میزان درگیری‌ها و خونریزی‌ها بیشتر از آنچیزی می‌شد که اتفاق افتاده بود.
۹. گاندی با شرارت‌های اجتماعی از جمله نابرابری و عدم پذیرش در جامعه به مبارزه برخاست
ماهاتما گاندی علاوه بر مبارزه با بریتانیا با پاره‌ای مسائل و موضوعات اجتماعی در هندوستان نیز به مبارزه برخاست. او جنبش هایی را برای بهبود معیشت مردم محروم و اقشار طبقه پایین جامعه به راه انداخت. اقدامات او در روند نابرابری و عدم پذیرش اجتماعی تاثیراتی قابل توجه داشت و در نهایت منجر به از بین رفتن این مفاهیم شد. گاندی به شدت طرفدار آزادی زنان بود و بر آن تاکید می‌کرد. او با موضوعاتی همچون ازدواج کودکان، سرکوب و آزار و اذیت بیوه‌ها و زنان باحجاب به مخالفت برخاست و به این ترتیب نام زن‌های موثر و مهمی در فهرست اسامی فعالان جنبش‌های گاندی از جمله جنبش مالیات نمک، جنبش ضد نابرابری و جنبش کشاورزان مشاهده می‌شود. این پدیده منجر به افزایش مشارکت زنان در زندگی همگانی در هند شد.
۱۰. گاندی پس از آلبرت انیشتن دومین کسی است که در فهرست ” شخصیت برتر قرن” توسط مجله تایم معرفی شد
ماهاتما گاندی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رهبران تاریخ جهان شناخته شده است. موفقیت او در استفاده از روش‌های اعتراضی غیر خشونت آمیز تاثیرات بسزایی را در جنبش‌های متعدد پس از آن به جای گذاشته است. گاندی شخصیتی الهام بخش برای بسیاری از رهبران تاثیرگذار جهان از جمله مارتین لوتر کینگ جونیور- رهبر جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان امریکا– و نلسون ماندلا– فعال سیاسی ضد آپارتاید و نخستین رییس‌جمهوری افریقای جنوبی- به شمار می‌رود. مجله تایم ماهاتما گاندی را به عنوان ” مرد سال ۱۹۳۰ ” نامید. بعلاوه گاندی در فهرست ” شخصیت برتر قرن ” پس از آلبرت انیشتن در جایگاه دوم قرار گرفت. وی با وجود اینکه بین سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۴۸ برای ۵ مرتبه نامزد دریافت جایزه صلح نوبل شده بود اما لین جایزه را دریافت نکرد.
پس از آن، کمیسیون جایزه نوبل پشیمانی خود از نادیده گرفتن گاندی برای دریافت این جایزه را بطور علنی عنوان کرد.
مکاتبات گاندی با انیشتن و هیتلر
در سال ۱۹۳۱ آلبرت انیشتن و ماهاتما گاندی با یکدیگر مکاتبه و نامه نگاری می‌کردند. انیشتن در یکی از این نامه‌ها در مورد گاندی نوشته بود: ” همه با باید مشعوف و سپاسگزار باشیم که سرنوشت ما را در عصر یک انسان روشن فکر و الگویی برتر برای نسل آینده قرار داده و ما را با تو معاصر ساخته است. نسل بعدی به ندرت باور خواهد کرد که چنین انسانی از بدنی ساخته شده با پوست و گوشت پیش از این روی زمین زیسته و راه رفته است”. گاندی نیز در مکاتبات و نامه نگاری هایش با آدولف هیتلر از او خواست تا اقدامی در جهت برقراری صلح انجام دهد. او در این نامه به گونه‌ای قابل تامل هیتلر را با عنوان ” دوست عزیز” مورد خطاب قرار داده است.
ترجمه : فاطمه یحیی
