آنچه باید درباره هیپرلیپیدمی یا چربی خون بالا بدانید

اکثر افراد مبتلا به این بیماری دچار علائم خاصی نمی‌گردند اما آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در افراد افزایش دهد. هیپرلیپیدمی از هر 3 آمریکایی 1 نفر را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. عواملی نظیر ژنتیک، سیگار کشیدن، چاقی، شیوه زندگی و رژیم غذایی نامناسب می‌توانند منجر به هیپرلیپیدمی شوند. دو نوع کلسترول به نام‌های LDL و HDL وجود دارد که LDL به کلسترول بد و HDL به کلسترول خوب اشاره دارد.

ارائه اطلاعاتی در رابطه با هیپرلیپیدمی

هیپرلیپیدمی به این معنا است که کلسترول در خون زیاد باشد. کلسترول در حقیقت پروتئین چربی مومی شکل بوده که توسط کبد ساخته می‌شود. برای غشاهای سلولی سالم، عملکرد مغز، تولید هورمون و ذخیره‌سازی ویتامین امری ضروری محسوب می‌شود. تولید کلسترول بد و یا دریافت آن از طریق غذاهای ناسالم، مشکل ساز خواهد شد. HDL خوب است زیرا کلسترول اضافی را به کبد منتقل کرده و می‌تواند از بین برود، اما LDL بد است زیرا باعث ایجاد کلسترول بیش از حد در خون می‌گردد. تری گلیسرید نوعی چربی در خون است و با کلسترول کاملا تفاوت دارد، اما به دلیل ارتباط قوی آن‌ها با بیماری قلبی، سطح تری گلیسیرید نیز اندازه گیری می‌شود، زیرا فرد مبتلا به هیپرلیپیدمی ممکن است سطح بالایی از LDL و تری گلیسیرید نیز داشته باشد. به گزارش مجله پزشکی آسان طب هیپرلیپیدمی یک خطر عمده برای بیماری قلب بوده و علت اصلی مرگ در ایالات متحده است. لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) به عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود، در حالی که از لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) به عنوان کلسترول خوب یاد می‌کنند. کلسترول و لیپوپروتئین‌ها با یکدیگر یکسان نیستند و در حقیقت لیپوپروتئین‌ها کلسترول را به سلول‌ها منتقل می‌کنند. عواملی نظیر کم‌کاری تیروئید، رژیم غذایی حاوی چربی بالا و داشتن اضافه وزن باعث افزایش کلسترول می‌شوند. در نظر داشته باشید که فعالیت بدنی منظم می‌تواند سطح HDL را افزایش داده و منجر به کاهش سطح LDL شود. هیپرلیپیدمی معمولا علائم خاصی را شامل نمی‌شود اما می‌توان آن را با انجام یک آزمایش ساده تشخیص داد.

معرفی علائم احتمالی این بیماری

فرد مبتلا به هیپرلیپیدمی معمولا علائم و نشانه‌ای ندارد، اما با این حال برخی ممکن است علائمی را تجربه نمایند. در هیپرلیپیدمی ارثی، امکان دارد چربی زرد رنگی در اطراف چشم یا مفاصل رشد کند. این بیماری معمولا در طی انجام یک آزمایش خون معمولی و یا پس از بروز مشکلات قلبی عروقی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی تشخیص داده می‌شود. چربی بیش از حد در خون با گذشت زمان تجمع یافته و پلاک‌هایی بر روی دیواره‌های شریان‌ها و رگ‌های خونی ایجاد می‌گردد که در نهایت عملکرد قلب را سخت‌تر می‌نمایند.

بررسی علت‌های ایجاد هیپرلیپیدمی

هیپرلیپیدمی می‌تواند به علت عوامل نامبرده شده زیر رخ دهد:

√ عوامل ژنتیکی: این مورد به عنوان هیپرلیپیدمی اولیه شناخته می‌شود.

√ رژیم غذایی ضعیف و سایر عوامل: این مورد به عنوان هیپرلیپیدمی ثانویه شناخنه می‌شود.

هنگامی که بدن قادر به مصرف یا نابودی بیش از حد چربی نباشد، این چربی در خون ایجاد شده و با گذشت زمان، به عروق خونی و اندام‌های داخلی آسیب می‌رساند و به توسعه بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. سایر علل مرتبط با این بیماری عبارتند از:

• مصرف الکل
• چاقی
• استفاده از داروهایی نظیر هورمون‌ها یا استروئیدها
• دیابت
• بیماری کلیوی
• غده تیروئید ضعیف یا کم‌کاری تیروئید
• بارداری

هیپرلیپیدمی فامیلی ناشی از یک اختلال ژنتیکی است.

معرفی و ارزیابی انواع مختلف این بیماری

انواع مختلفی از هیپرلیپیدمی وجود دارد که اثرات متفاوتی روی بدن دارند و توسط انواع مختلف چربی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در زیر به معرفی انواع آن خواهیم پرداخت:

◊ نوع 1: این نوع از هیپرلیپیدمی معمولا در دوران کودکی اتفاق افتاده و شدید است. نوع 1 این بیماری می‌تواند عواملی نظیر درد شکم، عفونت‌های مکرر پانکراس و بزرگ شدن کبد و طحال را در فرد ایجاد کند. این نوع از هیپرلیپیدمی به عنوان کمبود LPL فامیلی شناخته شده و یک وضعیت ارثی است که تجزیه طبیعی چربی‌ها را مختل می‌کند.

◊ نوع 2 (الف و ب): نوع الف به عنوان هیپرلیپیدمی فامیلی شناخته شده و نوع ب معمولا به عنوان هیپرلیپیدمی ترکیبی فامیلی شناخته می‌شود. هر دو این موارد در نتیجه سطح بالای LDL به وجود آمده و می‌توانند به رسوبات چربی در پوست و اطراف چشم منجر شوند و همچنین می‌توانند خطر مشکلات قلبی را افزایش دهند.

◊ نوع 3: این نوع از بیماری به عنوان دیسبتالپی پروتئینیمی فامیلی نیز شناخته می‌شود و  بر روی لیپوپروتئین‌ها تاثیر می‌گذارد. سطوح LDL در خون اغلب بسیار کم است، اما سطح HDL باقی خواهند ماند. یکی از ویژگی های معمول نوع 3، ظهور زانتوم‌ها و یا پلاک‌هایی بر روی پلک ها و اطراف چشم است. این مورد خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی و عروق محیطی را افزایش می‌دهد.

◊ نوع 4: این مورد باعث افزایش سطح تری گلیسیرید در خون نسبت به کلسترول شده و همچنین می‌تواند به چاقی، قند خون بالا و سطوح بالای انسولین منجر شود.

درمان هیپرلیپیدمی به چه صورت انجام می‌گیرد؟

خودمراقبتی یکی از راه‌های کاهش سطح لیپوپروتئین‌ها در خون است. با این حال، در بعضی موارد این روش موثر نخواهد بود که در این صورت به سایر روش‌های درمانی نیاز است. داروها معمولا با توجه به مشخصات چربی بیمار و عوامل خطرساز مصرف آن‌ها تجویز می‌گردند. داروهای تجویزی کلسترول بالا معمولا شامل استاتین‌ها مانند سیمواستاتین، لووستاتین، آتورواستاتین و رزوواستاتین می‌باشند. داروهای جدیدی همچون مهارکننده‌های PCSK9 نیز برای افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی مورد نیاز است زیرا آن‌ها بیشتر به کاهش LDL نیاز دارند. گاهی اوقات استاتین‌ها به علت عوارض جانبی مانند درد عضلانی استفاده نمی‌شوند، با این حال، بیمار باید قبل از متوقف کردن دارو با پزشک خود در این باره صحبت نماید، زیرا این کار می‌تواند خطر بروز عارضه قلبی عروقی را در فرد افزایش دهد. هیپرلیپیدمی یک مشکل رایج برای سلامتی انسان است که می‌تواند به بیماری قلبی عروقی منجر شود اما فرد می‌تواند با استفاده منظم از داروها و به کارگیری یک شیوه زندگی سالم، مانع پیشرفت آن شده و بهبود یابد. استفاده از یک رژیم غذایی مناسب (کاهش چربی‌های اشباع شده، چربی‌های ترانس و کلسترول و همچنین افزایش انواع میوه‌ها و سبزیجات فیبر دار)، کاهش وزن، فعالیت بدنی و اجتناب از مصرف سیگار به جلوگیری از هیپرلیپیدمی کمک خواهند کرد.

روش‌های تشخیص این بیماری

هیپرلیپیدمی با استفاده از یک آزمایش خون به نام سطح چربی تشخیص داده می‌شود. توجه داشته باشید که انجام این آزمایش به 9 تا 12 ساعت ناشتایی نیاز دارد، یعنی فرد باید طی این بازه زمانی از هرگونه نوشیدنی یا مواد غذایی پرهیز نماید. نتیجه غیرطبیعی این آزمایش ممکن است در سن 20 سالگی برای مردان خطرساز باشد اما بعد از آن برای مردان یا زنان خطر پایین‌تری را به همراه دارد. در صورتی که نتیجه آزمایش محدوده طبیعی از چربی را نشان دهد باز هم باید آن را هر 5 سال یکبار انجام داد. نتیجه طبیعی یک آزمایش خون برای تشخیص هیپرلیپیدمی شامل موارد زیر است:

• مجموع کلسترول: کمتر از 200
• LDL: کمتر از 100
• HDL: بیشتر از 40 برای مردان و بیشتر از 50 برای زنان
• تری گلیسیرید: کمتر از 140

اگر سطح کلسترول فرد بالا باشد، حتما باید تحت نظارت و درمان قرار بگیرد.